CÚC VÀNG - Truyện ngắn của John Steinbeck – Chuyển ngữ: Đinh trọng Phúc
CÚC VÀNG
Truyện ngắn của John Steinbeck
Chuyển ngữ: Đinh Hoa Lư
Nguyên tác : The Chrysanthemums
Sơ lược về tác giả:
John Ernst Steinbeck, Jr. là nhà văn Mỹ. Ông sinh năm 1902 và mất năm 1968. Ông được biết nhiều nhờ chiếm được giải Pulitzer văn học qua tác phẩm Grapes of Wrath (Những Chùm Nho Cuồng Nộ, 1939) và qua East of Eden ( Hướng Đông vườn Địa Đàng, 1952), Of Mice and Men (Chuột và Người, 1937). Ông là tác giả của 27 tác phẩm trong đó có 16 tiểu thuyết, 6 chuyện thật , 5 tác phẩm tổng hợp của nhiều truyên ngắn. John Steinbeck thắng giải Nobel văn học vào năm 1962.
John Steinbeck bắt đầu viết văn trước thời khủng hoảng kinh tế thập niên 1930s của Hoa kỳ. Như trong cuốn NHỮNG CHÙM NHO THỊNH NỘ ( the Grapes of Wraths), ông miêu tả sự di cư ào ạt của người Mỹ nhất là giới nông dân. Cuộc sống khó khăn từ trung tây Hoa Kỳ nơi vừa chịu khủng hoảng nông nghiệp tiếp theo lại đại họa DUST BOWL - những đám bụi khổng lồ che kín các tiểu bang Texas , Oklahoma lan tới cả bờ biển phía đông Mỹ quốc. Hàng loạt nông dân thất nghiệp di cư vào kiếm sống tại vùng đất California thời khủng hoảng kinh tế Mỹ.
Truyện ngắn CÚC VÀNG John Steinbeck miêu tả cuộc sống khó khăn của người dân Mỹ ngay tại California trong thời suy trầm kinh tế của thập niên 1930s như đã nói trên.
Những đám sương mù mùa đông màu xám lướt thướt trên cao như tách rời cái thung lũng Salinas ra khỏi bầu trời quảng khoát và cả thế giới còn lại bên ngoài. Lớp sương mù mọi phía trông giống như một cái nắp đậy khổng lồ che kín dãy núi bao quanh cái thung lũng vĩ đại tựa một cái nồi lớn. Trên các dãi đất bằng phẳng người ta cày sâu vào nền đất làm tơi lên màu đất đen như kim loại. Mấy nông trại nằm ở chân đồi cạnh con sông Salinas, sắc vàng những đám đất còn trơ gốc rạ đang tắm trong ánh nắng yếu ớt mùa đông, nhưng thực sự chẳng có ánh nắng nào trong cái thung lũng này vào tháng Chạp. Bụi liễu khô rậm cạnh bờ sông như rực rở hẳn lên bởi đám lá nhọn hoắc màu vàng đậm.
Đây là lúc của im lặng và đợi chờ. Làn không khí lành lạnh cùng êm đềm. Có ngọn gió nhẹ nhàng từ hướng Tây Nam làm người làm nông mơ màng về một trận mưa lớn nào đó sẽ tới; nhưng khi trời sương mù thì làm gì có chuyện mưa.
Bên kia sông, dưới chân đồi nông trại của nhà Henry Allen vẫn còn ít việc phải làm. Cỏ khô phải cắt và cất vào kho cùng đất vườn cần cày xong để đợi trận mưa đầu mùa sắp đến. Đàn bò trên dốc giờ đây lông chúng đã biến thành thô ráp xù- xì .
Elisa Allen vừa làm việc trong mảnh vườn trồng hoa của nàng vừa ngó xuống phía dưới thì thấy Henry, chồng nàng đang nói chuyện với hai gả đàn ông ăn bận theo kiểu thương nhân. Ba người đứng cạnh mái nhà chứa chiếc xe máy kéo, vừa để một chân bên hông chiếc xe nhỏ hiệu Fordson, vừa hút thuốc vừa bàn chuyện máy móc.
Elisa chỉ nhìn họ sơ qua rồi tiếp tục làm việc. Nàng độ tuổi ba mươi lăm, khuôn mặt đầy đặn thoáng mạnh bạo cùng đôi mắt trong như làn nước. Dáng nàng bị đóng khung trong bộ áo quần làm vườn thô kệch với cái nón đàn ông đen kéo thấp che cả mắt nàng, đôi giày làm vườn nặng chịch, bộ áo quần có vẽ hình sẵn gần như bị che phủ bởi cái cái tạp dề bằng vải bông dầy có bốn túi lớn đựng nào kéo tỉa, nào xẻng, cào, hạt giống cùng dao. Nàng còn mang cả đôi bao tay da để bảo vệ tay nàng.
Nàng cắt bớt mấy cuống cúc già bằng cặp kéo ngắn và mạnh. Thỉnh thoảng nàng lại trông qua mấy ông khách vừa tới trang trại vợ chồng nàng, họ vẫn còn đứng cạnh chiếc máy kéo. Khuôn mặt nàng giờ đây đầy hăm hở, hồn nhiên, và đẹp lạ lùng; khi làm việc với chiếc kéo cắt cây nàng trông thừa hăng say và tràn đầy sức mạnh. Những cành cúc yếu đuối kia coi bộ nhỏ bé quá đối với năng lực của nàng lúc này.
Dùng phần lưng của bao tay nàng khẻ vuốt lại làn tóc đang rũ trước mắt làm vương một vết bẩn dưới cằm. Đàng sau là nhà nàng, màu trắng xây theo kiểu nông trang. Nó trông gọn gàng với những cây phong lữ màu đỏ xung quanh chiều cao chúng ngang tầm với mấy khung cửa sổ. Một căn nhà coi bộ quét dọn kỹ, những khung cửa sổ đánh bóng tinh tươm, và cả cái bậc tam cấp trước nhà cũng có cái thảm chùi bùn hẳn hoi.
Elisa chợt liếc mắt lui mái nhà che chiếc xe kéo lần nữa. Hai người khách lạ đã vào lại chiếc xe Ford nhỏ. Nàng cởi bớt một chiếc bao tay rồi dùng đầu ngón tay lách mạnh mạnh vào đám cúc con mới nhú mầm xanh mơn mởn quanh mấy cái rễ già. Phanh đám lá non nàng phải thật chắc chắn không có loại sâu bọ, côn trùng, rệp lá hay sên nào hại cúc. Những ngón tay nàng bắt buộc phải diệt cho kỳ hết những thứ côn trùng này trước khi nó sinh sôi nảy nở.
Elisa lúi húi làm chợt có tiếng chồng vang lên sau lưng. Anh ta im lặng tới gần Elisa không biết lúc nào, hơi nghiêng người qua hàng dây kẽm gai bảo vệ vườn hoa của nàng chống lại bầy bò, lủ chó, cùng gà.
"Lại trồng thứ đó nữa," anh ta thốt lên. " Em đã xong một vụ tiếp coi bộ khắm khá đó chứ". Elisa thẳng lưng dậy, nàng kéo bao tay ra lần nữa. "Vâng, vụ hoa năm này chắc hẳn là khá lắm." Giọng nàng vang lên kèm với sắc mặt đầy vẻ tự hào.
"Những thứ này là món quà cho em đấy," Henry nhận xét. "Năm nay em đã tạo được cúc vàng lớn thật, anh thấy nó lớn đến mười phân lận. Anh ước gì em cũng tạo được trong vườn cây ăn trái nhà mình mấy trái táo to đến ngần ấy mới được."
Mắt nàng bỗng sắc sảo hơn. "Em có thể làm được chứ. Đã nói, em đã có những món quà này mà. Mẹ em đã có như thế. Mẹ chỉ cắm những cành cây đó xuống vườn là mọc ra cây trái ngay thôi. Mẹ thường nói phải bắt những bàn tay người làm vườn phải biết làm sao trồng cho được mà."
" Vậy thì, trồng hoa coi bộ chắc ăn," anh ta nói.
" Henry, hai người nào nói chuyện với anh vậy?"
" Đó là sao anh tới nói với em đây. Mấy người đó từ Công Ty Thịt bò Miền Tây đến đấy. Anh đã thỏa thuận bán bầy bò thịt ba mươi con rồi. Cũng suýt soát với giá anh muốn. "
" Tốt thật," nàng bảo. " Tốt cho anh đó."
" Và anh nghĩ rằng ," anh ta tiếp tục, " anh nghĩ trưa thứ Bảy này chúng mình sẽ về Salinas ăn tối tại một tiệm ăn cùng xem phim để mừng chuyện này nhé "
" Tốt thôi," nàng lặp lại " Ồ! vâng, vậy thì tốt quá."
Giọng Henry có vẻ đùa, "Tối nay có trận võ đài. Em có thích đi không nào?"
"Ô, không" nàng trả lời như muốn nín thở. "Không, em không thích võ đài đâu."
"Anh chỉ đùa thôi, Elisa. Chúng mình sẽ đi xem phim. Xem này, bây giờ là hai giờ. Anh sẽ gọi Scotty theo lên lùa bầy bò trên đồi xuống. Sẽ mất hai giờ nữa. Chúng mình sẽ về phố khoảng năm giờ ăn tối ở khách sạn Cominos. Em thích chứ?"
" Dĩ nhiên là em thích rồi, ăn một bữa xa nhà thú vị lắm."
" Tốt lắm, thôi anh đi lấy hai con ngựa đã."
" Em nghĩ giờ em còn nhiều thời gian để bứng trồng một số cây này đã."
Nàng nghe tiếng chồng gọi Scotty cạnh kho rơm. Một lát sau, có dáng hai người đàn ông cưỡi ngựa ngược lên ngọn đồi vàng vọt kia để lùa bò về.
Một cây cúc có một khoảng nhỏ đất pha cát vuông vắn. Nàng dùng cái xẻng nhỏ liên tục trộn đất đều, thật nhuyển, xong nàng ém đều quanh đễ giữ chặt từng cây cúc. Rồi nàng xới đều mười khoảnh đất song song nơi sẽ đặt những khóm cúc này vào. Trở lại mấy khoảnh cúc nàng tiếp tục dùng kéo xén bớt lá và rể thừa và để những thứ rác đó từng cụm nhỏ bên cạnh .
Chợt có tiếng bánh xe cót- két nặng nhọc từ con đường vẳng lại. Elisa khẻ ngước nhìn. Con đường vùng quê xuyên qua mấy rừng liễu cùng bông dày đặc tiếp giáp với con sông, và đằng xa con đường có một cổ xe trông là lạ, gợi tính tò mò. Đó là một toa xe kéo, nhún được, với một tấm bạt tròn cong che cao cao trông giống toa xe kéo thuở xưa. Có con ngựa già và một con lừa hai màu trắng, xám, đang kéo toa xe kia. Gã đàn ông ngồi trên hàm râu lởm chởm đang giữa các mảnh che đơn sơ. Gã cố gắng điều khiển kéo lê toán lữ hành của gã bò từng bước trên đường. Ngay dưới cổ xe kia, khuất sau phần trong mấy chiếc bánh xe đang chạy, có con chó lai ốm tong teo thong thả bước theo. Hàng chữ viết trên tấm bạt coi bộ cũng vụng về, cẩu thả : " Nồi, chảo, dao , céo (sic), làm thêm cỏ. SỬA HẾT " Hai hàng chữ ở trên cùng chữ SỬA có vẻ tự tin to đùng ở dưới. Gã còn để những vết sơn đen nhỏ dài xuống mỗi chữ gã viết.
Elisa ngồi xổm trên nền đất lặng ngắm toa xe khập khểnh lăn bánh đi qua. Nhưng toa xe này không qua ngay. Nó rẽ vào con đường trước ngõ vào nhà nàng, mang theo tiếng cót- két chói tai từ mấy chiếc bánh xe ọp- ẹp kia. Con chó lai dưới gầm bánh giờ chui tọt ra ngoài, ra phía trước. Lập tức hai con chó chăn cừu trong nhà phóng vụt ra. Ba cái đuôi chó giờ trông dựng đứng lên, hơi rung động, cẳng căng ra với động thái nghênh đón nhau hết sức nghề nghiệp cùng cẩn trọng. Cái đoàn này xem như thực sự dừng hẳn trước hàng rào của vườn Elisa. Giờ đây con chó mới này cảm thấy vô tích sự, đuôi cụp xuống, nó chun lại vào dưới gầm xe nằm đợi nhưng lông cổ vẫn còn dựng, hàm răng nó còn nhe ra ngoài.
Gã đàn ông trên xe nói vọng ra, "Con chó này chống cự coi tệ thật."
Elisa cười, "Tôi cũng thấy thế, nó đi theo ông bao lâu rồi vậy?"
Gã không bỏ qua cơ hội lúc nàng đang vui vẻ trả lời ngay,"Cũng không phải tuần này qua tuần khác đâu bà ạ." Vừa nói gã vừa men theo bánh xe trụt xuống. Con ngựa và con lừa cụp đầu xuống chẳng khác gì mấy nụ hoa thiếu nước.
Elisa thấy gã là một người đàn ông to lớn. Tóc râu gã tuy xám ngắt nhưng trông gã không già lắm. Bộ đồ đen gã bận đã nhăn tụm và lốm đốm đầy vết dầu mỡ. Nụ cười trên mặt cùng ánh mắt gã biến mất ngay đồng lúc khi tiếng cười của gã ngưng hẳn. Đôi mắt gã tối thẩm, ủ -ê thần sắc của những kẻ rong xe hay đi biển lâu ngày. Hai bàn tay chai sạn của gã tựa trên hàng kẽm gai trông nứt nẻ, những vết nứt đen bầm. Gã giở chiếc mũ méo mó xuống.
"Thưa bà tôi từ ngoài lộ chính vào," gã nói. "Có phải con đường đất này sẽ băng qua sông và dẫn tới xa lộ Los Angeles không hả bà?"
Elisa giờ đây mới đứng dậy vội bỏ cái kéo dày vào túi trước, "Ồ, vâng, con đường này sẽ tới đó, nhưng phải đi vòng vòng theo sông mới có chổ cạn lội qua. Tôi không biết cổ xe của ông có thể lội qua cát nổi không ?"
Hơi cộc cằn gã nhanh miệng đáp ngay, "Tôi dám chắc bà phải ngạc nhiên vì bầy súc sinh này sẽ lội qua được ngay thôi."
"Thế thì khi nào đoàn ông sẽ đi lại?"
Thoáng một giây gã cười, "Vâng thưa bà khi nào chúng đáng bắt đầu đi lại ạ . "
"Vậy à," Elisa thốt lên, "Tôi nghĩ cách tốt nhất để tiết kiệm thì giờ ông nên lui lại đường Salinas và gặp được xa lộ chính theo hướng đó thì hay hơn."
Gã đưa ngón tay thô kệch vừa đè lên lưới thép ngăn gà vừa phân bua một cách nghề nghiệp :
" Tôi chưa vội lắm đâu thưa bà , hàng năm tôi vẫn đều đều đi từ Seatle về đến San Diego và trở lại, cuộc đời tôi cứ mãi thế. Một chuyến đi mất hết sáu tháng. Tôi biết nhắm lúc thời tiết thuận lợi nhất bà ạ."
Elisa cởi bao tay cất lại vào túi trước của cái tạp dề nàng đang bận, luôn cả cái kéo làm vườn. Ngón tay nàng lần vào dưới vành cái mủ đàn ông của nàng sờ sờ mấy lọn tóc dấu kín bên trong. "Cuộc sống của ông nghe thú vị thật," nàng thốt lên.
Dáng điệu gã đàn ông giờ có vẻ tự tin, gã nghiêng người qua hàng rào .
" Có lẽ bà đã đọc mấy chữ tôi viết bên xe rồi chứ bà. Tôi chuyên nghề đi sửa nồi dao kéo. Thế thì bà có cái gì cần sửa không thưa bà?"
"Ồ không, không có," nàng vội trả lời ngay, "không có những thứ đó." Đôi mắt nàng chợt thoáng chụn lại nét bất nhẫn nào đó.
" Kéo cắt là thứ mau hư lắm bà ơi, " gã cố giải thích.
" Đa số con người ta càng cố làm kéo bén chừng nào thì càng làm cho kéo mau hư chừng đó bà ạ , nhưng chỉ mình tôi có một dụng cụ đặc biệt, chuyên môn thôi. Mọi nơi sửa khác dù có bảo chứng tôi cũng chắc là trò giả thôi bà ơi "
"Ồ không, kéo tôi tất cả còn bén lắm ông à "
"Vậy thì bà đem cái nồi cho tôi làm cho," gã khẩn khoản van nài, " cái nồi nào móp hay cái nào lủng. Tôi cam đoan sẽ làm cho nó mới ngay và bà khỏi cần mua mới. Nó sẽ tiết kiệm cho bà đó."
"Không !" nàng đáp cụt lủn. "Tôi đã bảo với ông tôi không có cái gì để sửa cả."
Mặt gã chợt trở nên buồn thiu. Giọng gã giờ đây nghe như rên rỉ :
"Hôm nay tôi chưa kiếm được món nào để sửa cả bà ơi. Có lẽ tối nay tôi không kiếm ra bửa ăn tối rồi. Bà thấy đó vì tôi phải rẽ vào đường tắt này, chứ dọc theo xa lộ từ Seatle cho đến San Diego ai cũng để dành đồ chờ tôi sửa vì họ biết tôi sửa khéo và tiết kiệm được tiền cho họ nữa đó. "
"Xin lỗi, " Elisa bỗng cáu kỉnh .
" Tôi không có bất cứ cái gì cho ông sửa hết."
Mắt gã giờ đây đảo quanh soi mói trên mặt vườn. Ánh mắt gã dừng lại trên thửa cúc nơi nàng đang làm. "Loại cây gì đó thưa bà?"
Vẻ khó chịu và bất nhẩn vội biến mất trên gương mặt Elisa.
" Ô, chúng là cúc vàng, cúc trắng loại đại đóa đấy. Hàng năm tôi trồng những loại này và chưa ai quanh đây có hoa này lớn hơn tôi cả."
" Loại hoa cuống dài phải không thưa bà? Chúng trông như những ngụm khói màu phải không bà?" gã hỏi.
" Phải, phải. Ông diễn tả nghe thật chính xác."
" Nó ngửi có vẻ khó chịu cho đến lúc nào chúng ta quen dùng nó nữa đấy," gã tiếp tục.
"Nó có mùi khá nồng thôi," nàng chỉnh lại , "hoàn toàn không phải khó chịu như ông nói đâu."
Gã vội đổi giọng ngay, "Chính tôi lại thích mùi như thế đấy bà ạ."
"Năm nay tôi trồng được loại cúc lớn đến mười phân (inch) đấy ông ạ," nàng khoe.
Gã giờ đây lại nghiêng ngưòi sâu thêm vào trong hàng rào .
"Này bà. Tôi có quen sơ một bà dọc đường, bà này có vườn hoa thật xinh chắc bà chưa hề thấy. Bà ấy trồng đủ loại hoa nhưng không có loại cúc như của bà đây. Vừa rồi tôi có vá cái đáy bồn tắm cho bà ấy, việc thật khó nhưng tôi cũng làm được, bà ấy có dặn tôi rằng khi nào tôi đi qua nơi nào có cúc đẹp nhớ kiếm cho bà ấy một ít hạt giống. Đó là những gì bà ấy bảo tôi. "
Đôi mắt Elisa giờ đây trở nên linh hoạt và háo hức. "Bà ấy dĩ nhiên không biết nhiều về cúc đâu. Ông có thể lấy hạt trồng ra nó, nhưng lấy mầm và trồng nó thì dễ hơn nhiều như ông thấy ở đây vậy."
"Ồ," gã kêu lên. " Vậy thì tôi chắc không đem gì cho bà ấy được rồi."
"Sao lại không," Elisa kêu lên.
" Tôi sẽ cho vào một ít cát ẩm, xong ông có thể mang chúng đi theo. Chúng sẽ ra rễ trong chậu, nếu ông tiếp tục giữ cho nó ẩm rồi bà ấy có thể bứng ra mà trồng thôi ."
" Bà ấy chắc chắn sẽ có những chậu cúc đẹp lắm phải không bà. Chính bà nói chúng là loại đẹp nhất phải không thưa bà?"
" Đẹp" nàng thốt lên," Ồ phải đẹp chứ, "Đôi mắt nàng chợt long lanh.
Nàng hất cái mủ rách sờn vội rủ làn tóc đen nhánh và thật đẹp ra ngoài. "Tôi sẽ bứng nó đem vào chậu hoa, rồi ông có quyền đem theo, nào hãy vào đi."
Trong thời gian gã lách mình qua hàng rào, Elisa hăm hở chạy vội theo hàng cây phong lữ lui hướng sau nhà. Khi trở lại nàng mang ra một chậu đựng hoa màu đỏ. Nàng quên mang cả bao tay. Quỳ trên nền đất nàng bắt đầu làm cho nền đất ẩm phẳng phiu xong dùng ngón tay cùng cái xẻng nhỏ bứng đất vào chậu hoa mới tinh này. Xong xuôi nàng đặt vào đó mấy nhúm mầm cúc đang lên vào chậu. Đầu ngón tay nàng ấn mạnh chúng sâu hơn vào trong lớp cát ẩm kia, xong nàng dùng khủyu ngón tay ấn đều xung quanh. Đợi khi gã đứng gần nàng bảo, "Những thứ tôi dặn ông, nhớ bảo bà ấy làm như vậy nhé "
"Tôi cố nhớ lời bà dặn, thưa bà."
"Tốt lắm, ông hãy nhìn xem. Những cái mầm này sẽ bén rễ trong vòng một tháng. Xong bà ấy sẽ bứng nó ra cách nhau chừng một bộ (foot) một cây vào thứ đất thật tốt như tôi làm ở đây, ông thấy không? " Vừa nói nàng bốc lên một nắm đất đen nhánh cho gã thấy.
" Những cây cúc này sẽ lớn nhanh và cao lắm. Giờ xin ông nhớ điều này. Dặn bà ta vào tháng bảy cắt chúng đi chừa lại cao khoảng tám phân (inch) thôi nhé."
"Trước khi nó ra hoa phải không thưa bà?" gã hỏi.
" Đúng, trước khi nó ra hoa. " Mặt nàng đầy vẻ thiết tha
" Chúng sẽ mọc thêm ngay. Khoảng cuối tháng Chín chúng bắt đầu ra búp non.”
Chợt nàng ngưng nói và xem bộ hơi lúng túng.
" Khi cúc ra búp nó cần chăm sóc kỹ ," ngập ngừng nàng tiếp. "Tôi không biết làm sao để nói thêm với ông. "
Nàng nhìn sâu vào mắt gã như dò xét. Miệng nàng hơi hé ra xem chừng như muốn lắng nghe thôi.
" Tôi sẽ gắng giải thích cho ông," nàng tiếp, "Có khi nào ông nghe nói bàn tay trồng cây là gì chưa? "
" Thật sự chưa bà ạ," hắn trả lời.
" Vậy thì, tôi bảo ông thứ cảm giác ông sẽ cảm nhận khi muốn ngắt bớt những búp nào mà ông không thích. Mọi chuyện ăn thua ở mấy đầu ngón tay ông. Ông sẽ nhìn ngón tay ông làm việc. Những đầu ngón tay này tự làm công việc của chúng. Ông sẽ cảm nhận chúng ra sao. Chúng ngắt và ngắt những búp hoa. Chúng chẳng bao giờ sai sót. Chúng dành cho cây cỏ, ông thấy đó không? Ngón tay ông và cây cỏ. Ông có thể cảm nhận rằng cánh tay ông. Chúng biết chúng không bao giờ làm sai. Ông có thể cảm nhận nó. Mỗi khi ông ưa thích rồi thì ông sẽ không làm trật. Ông có thấy đó không? Ông hiểu không vậy? "
Nàng vừa quỳ trên nền đất vừa ngước mặt lên nhìn gã ta. Ngực nàng phập phồng đầy cảm kích.
Đôi mắt gã hẹp lại. Gã tự giác quay đi." Có lẽ tôi biết, thưa bà," gã nói. "Có đôi khi trong màn đêm trong toa xe ngoài kia..."
Giọng của Elisa trở nên khản đục. Nàng ngắt lời gã,
" Tôi chưa bao giờ sống cuộc sống như ông, nhưng tôi biết ý ông muốn nói. Khi màn đêm xuống lại tối tăm..tại sao, những tia sáng nhọn hoắt của những vị sao lập lòe trong khoảng không im vắng kia. Tại sao, ông lại càng lúc càng lớn hơn thêm! Vì mọi ngôi sao lập lòe kia đã thẩm thấu vào trong ngừơi ông. Giống như thế. Nhiệt tình và tinh nhanh và cả...trìu mến nữa kia."
Vẫn tiếp tục quỳ trên nền đất , tay nàng với rộng hướng về phía chân gã đang đứng với cái quần đen dính đầy dầu mỡ. Những ngón tay ngập ngừng gần chạm vào thứ vải kia. Tay nàng chợt buông xuống nền đất. Nàng khom lưng thật thấp trông giống con chó đang mừng chủ.
Gã vội nói, "Như lời bà chỉ cho thật quý hóa quá. Làm bà quên luôn bữa tối đây rồi, không thể như thế này được."
Nàng vội đứng thẳng dậy, mặt nàng thoáng thẹn thùng. Nàng nhẹ nhàng đưa chậu hoa vào tay gã,
" Đây, xin ông đặt nó vào toa xe cạnh chỗ ngồi, nơi ông có thể canh chừng nó. Có thể tôi đi tìm cho ông thứ gì cho ông sửa đây."
Nàng tìm trong đống đồ cũ sau lưng nhà ra hai cái chảo nhôm méo mó xong mang lại cho gã ,
" Đây, nhờ ông sửa cho."
Thái độ của gã giờ đây lại đổi khác. Gã trở lại tính cách nghề nghiệp của mình. "Sẽ trông như mới, tôi sẽ làm ngay "
Vào đàng cuối toa xe gã đặt một cái đe nhỏ, trong cái hộp dụng cụ dính đầy dầu mỡ có cái búa máy nho nhỏ. Elisa bước ra cổng xem gã làm, gã đang đập lại mấy vết lõm bên trong cái ấm nước mới làm. Miệng gã nhìn có vẻ tin chắc và thành thạo. Đến phần khó nhất, môi dưới gã bậm lại.
"Ông ngủ trong toa xe này hả ?" Elisa hỏi.
"Ngay trong xe này, thưa bà. Mưa hay nắng tôi đều khô như con bò đằng kia kìa ."
"Thế thì thú quá," nàng nói. "Như thế thì quá thú đi, ước gì đàn bà cũng sống và làm như ông vậy ".
"Đây không phải cuộc sống thích hợp cho đàn bà đâu bà ạ "
Môi trên nàng hơi trề ra, làm lộ hàm răng nàng. "Sao ông biết? Sao ông lại nói thế ? " nàng nói.
" Tôi không biết bà ạ," gã chống chế. " Dĩ nhiên tôi không biết. Xong rồi , ấm mới của bà đây. Bà không cần đi mua ấm mới nữa nhé."
" Bao nhiêu đây ông ?"
" Ồ, bà cho năm mươi xu thưa bà , tôi luôn giữ giá thấp với công việc tốt như tôi. Đó là nguyên cớ tại làm sao tôi luôn giữ được khách suốt từ trên xuống dưới dọc theo xa lộ ngoài kia đấy bà "
Elisa mang trong nhà ra đồng năm mươi xu thả vào tay gã. "Ông có thể ngạc nhiên đôi khi có những đối thủ. Như tôi có thể mài kéo nữa. Và tôi có thể dằn những vết lõm bên trong mấy cái ấm nhỏ. Tôi còn có thể bày cho ông những việc đàn bà nên làm."
Gã cất búa vào lại cái hộp đồ nghề dính dầu mỡ kia lại xô mạnh cái đe nhỏ cất đi.
" Đây là cuộc sống cô độc cho phụ nữ, thưa bà, nó còn nhiều sợ hãi nữa vì những con thú bò ở dưới sàn xe ban đêm đấy. "
Gã leo lên toa xe qua môt thân cây sát đó, giữ thân mình vào cái mông trắng của con lừa. Gã sắp đặt chổ ngồi xong nắm lại mấy sợi dây cương. "Xin cám ơn lòng tốt của bà, thưa bà ," gã nói. " Tôi sẽ làm y như lời bà bảo; tôi sẽ đi trở lui gặp con đường Salinas".
"Hãy nhớ," nàng nói theo, "Nếu ông đi lâu nhớ giữ cát cho ẩm nhé."
" Cát hả , thưa bà ?...Cát? Ồ, chắc chắn thôi. Bà bảo xung quanh mấy cây cúc chứ gì. Vâng tôi sẽ nhớ." Giọng hắn như muốn phụ họa. Hai con vật ngoan ngoản tròng đầu vào hai cái ách đắt tiền của chúng. Con chó lai trở lại đi giữa hai bánh xe sau. Toa xe quay đầu lại từ từ bò ra đường cái, lui con đường nó vừa tới dọc theo con sông.
Elisa đứng trước hàng rào nhìn theo toa xe chậm chạp bò trên đường. Đôi vai nàng cố rướn lên, đầu nàng hơi ngã lui sau, đôi mắt nàng nheo lại cố thu hình ảnh đoàn lữ hành ra đi mờ dần. Môi nàng mấp máy, "Tạm biệt, tạm biệt ". Bất giác nàng thì thầm một mình "Hướng đó mới tươi sang, mới đầy hi vọng " Nàng giật mình với tiếng thì thầm của chính nàng. Nàng lắc đầu nhìn quanh xem ai có nghe nàng vừa nói một mình không. Họa chăng là chỉ mấy con chó nhà nàng thôi. Đang nằm trên nền đất, mấy con chó chỉ ngẩng đầu nhìn nàng xong chúi mỏm xuống tiếp tục ngủ. Elisa quay lại chạy vụt vào nhà.
Vào bếp nàng lui đằng sau rờ thử cái thùng chứa nước nóng. Thứ nước này làm nóng bằng ánh nắng buổi trưa. Trong phòng tắm nàng lột phăng bộ áo quần đầy đất bụi vứt vào một góc. Nàng dùng mảnh xốp kỳ cọ thật kỹ đôi chân, đùi, thắt lưng, lên ngực cùng hai cánh tay cho đến khi da nàng đỏ ửng vì những cọ xát. Nàng vừa đứng trước gương đợi khô vừa ngắm thân thể nàng. Eo nàng nhỏ nhưng nỏ nang phần ngực. Nàng quay ngang tự ngắm phần vai và lưng.
Sau cùng nàng bắt đầu bận áo quần đi chơi, cử chỉ của nàng thật chậm rải. Trước tiên nàng dùng bộ đồ lót mới và đôi vớ dài xinh nhất cùng bộ đồ ưu tiên phù hợp với sắc đẹp của nàng. Nàng cẩn thận trau dồi mái tóc, viền hai lông mày và tô son đôi môi.
Gần xong trang điểm nàng nghe chân bò rầm rập trở về chuồng cùng tiếng la hét của Henry cùng người theo phụ anh ta lùa bầy bò lông đỏ về chuồng. Có tiếng cửa chuồng đóng mạnh tất cả cho nàng biết rằng Henry đang về nhà.
Tiếng chân chồng nàng ngang trước hiên nhà và anh ta gọi, "Elisa ơi, em đâu rồi?"
"Em đang ở trong phòng, đang bận đồ đây, chưa xong đâu. Có nước nóng cho anh tắm ở trong, nhanh lên nhé kẻo trể mất."
Nghe tiếng chồng tắm bên kia, Elisa vội đặt bộ đồ xám trên giừơng cho chồng, chiếc sơ mi đôi vớ cùng cái ca vát bên cạnh. Nàng không quên đặt đôi giày đánh bóng sẵn cạnh giường. Xong, nàng ra hiên, nghiêm trang và ngay ngắn ngồi đợi chồng. Nàng đang nhìn về phía con đường men theo con sông nơi rặng liễu vẫn một màu vàng cháy vì lá chết lạnh, nên dưới làn sương xám đậm nó trông như dãi nắng của ánh mặt trời. Đó là sắc màu duy nhất trong buổi chiều xám ngắt. Nàng ngồi bất động như thế. Đôi mắt nàng thật lâu mới nhấp nháy .
Henry mở mạnh cánh cửa, vừa tới gần vừa thắt ca vát bên trong bộ vét. Elisa như nghiêm lại nét mặt. Henry đứng lại gần chợt anh thốt lên khi ngắm nàng. "Sao vậy, Elisa. Hôm nay trông em đẹp lắm !"
"Đẹp? Anh nghĩ em đẹp hả? Anh nói "đẹp" có ý gì đây? "
Henry vụng về, "Anh không biết nữa. Anh muốn nói hôm nay em xem khác lắm, mạnh mẽ và vui sướng hơn mọi khi "
"Em mạnh mẽ ? Vâng, thì mạnh mẽ. Anh nói mạnh mẽ với ý gì vậy? "
Anh ta càng lúng túng hơn. "Em coi bộ muốn thách đố anh rồi," anh ta nói một cách yếu xìu.
"Cho anh giỡn một chút nghe. Em trong mạnh mẽ, cái mạnh đủ sức bẻ chân được con bò, vui sướng như đang ăn một trái dưa hấu vậy đó."
Thoáng một giây nàng mất vẻ cứng nhắc ban đầu nàng nói hết ý mình, "Henry ! Anh đừng nói thế. Anh không hiểu được lời chính miệng anh nói ra đâu. "
" Em mạnh mẽ," kiêu hãnh nàng tiếp tục , "Thế mà từ lâu em chẳng biết mình mạnh mẽ đến như thế."
Henry hướng về phía nhà che chiếc xe kéo, khi ánh mắt anh ta trở lại bên nàng, anh trở về thực tại. "Đợi anh lấy chiếc xe ra, em bận áo choàng vào để anh đi nổ máy nhé."
Elisa bước vào nhà. Nàng nghe tiếng anh chồng lái chiếc xe máy kéo ra hướng cổng đợi nàng, lận bận với chiếc mũ khá lâu nàng làm anh chồng phải tắt máy xe vừa lúc nàng vừa choàng được chiếc áo choàng vội bước ra ngoài.
Chiếc xe máy kéo loại nhỏ chạy rập rình, lắc lư trên con đường đất cạnh con sông , làm mấy đám chim bay toáng lên cùng mấy con thỏ sợ hãi chạy biến vào mấy lùm cây nhỏ bên đường. Hai con sếu nặng nề vổ cánh khỏi rặng liễu buông mình xuống lại xuống lại lòng sông.
Xa xa xuất hiện trên con đường nàng chợt một đốm nhỏ.
Khi sắp vượt qua cái đám mà nàng phát giác phút trước đây nàng cố nhìn lảng đi nhưng đôi mắt nàng chẳng còn tuân theo ý nàng nữa. Nàng buồn bả thì thầm một mình , "Hắn ta đã vứt nó mất rồi. chẳng hề chi, chẳng quan trọng. Nhưng ít ra hắn ta còn giữ lại cái chậu," Nàng tự giải thích. "Hắn biết phải giữ lại cái chậu. Đó là tại sao hắn không vứt nó xuống đường."
Chiếc xe kéo chợt vòng lại làm nàng phải thấy toa xe của hắn ta lại xuất hiện phía trước. Khi xe nàng vượt qua nàng cố xoay hết người qua chồng để khỏi nhìn lại cái đám người và vật lộn xộn kia.Trong thoáng giây mọi thứ đều trôi qua. Nàng chẳng nhìn lại làm gì. Chợt nàng nói lớn cố ý át tiếng máy xe, " Hay, hay lắm, bữa ăn tối hôm nay chắc hẳn phải là tuyệt vời."
"Rồi, em lại thay đổi nữa rồi," Henry làu bàu.
Anh rời một tay lái vổ nhẹ đầu gối nàng,
" Kiểu này anh phải năng dẫn em đi ăn tối mới được. Sự thay đổi này sẽ tốt cho hai đứa mình. Ở nhà chúng mình làm việc nặng nhọc quá mà."
"Henry," nàng chợt hỏi , "Chúng mình có thể uống rượu tối nay chứ? "
"Chắc chắn là có thôi, không hề gì đâu. "
Nàng im lặng một lát; lại nói tiếp , "Henry nè, tại võ đài người ta đánh nhau tàn bạo lắm phải không anh?"
"Đôi khi cũng có, nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Sao em hỏi vậy nhỉ?"
"Vậy à, em đọc mới hiểu rằng vì sao họ bị vỡ mũi, máu chảy ròng ròng xuống ngực. Em còn hiểu được vì sao mấy chiếc bao tay ở võ đài nặng hơn vì ướt sũng máu."
Anh chồng nhìn quanh người nàng, "Chuyện gì thế, Elisa? Anh không hay em đã đọc những thứ đó."
Sau khi mang xe tới chỗ dừng xe cả hai đi về hứơng phải, lên cầu Salinas.
"Đàn bà có hay đi xem võ đài không vậy anh?" nàng hỏi.
"Ồ, có chứ, có một số đi xem. Mà chuyện gì vậy hả em, Elisa? Em muốn đi xem hả? Anh không nghĩ là em thích đâu, nhưng em muốn thì anh đưa đi xem."
Vào chỗ ngồi, nàng làm dịu câu chuyện một cách yếu ớt, "Ồ không, không. Em chẳng hề muốn đi đâu. Chắc chắn là em không muốn." Mặt nàng như muốn tránh cái nhìn của chồng .
"Có rượu như thế là đủ lắm rồi. Nhiều lắm rồi anh ạ." Nàng chợt kéo cái cổ chiếc áo khoác lên cao để anh chồng khỏi thấy rằng nàng đang khóc, tiếng khóc yếu ớt như một bà già.
1938 John Steinbeck
đinh trọng Phúc
San Jose, tháng chạp Tân Mão 2011
CÚC VÀNG
Truyện ngắn của John Steinbeck
Chuyển ngữ: Đinh Hoa Lư
Nguyên tác : The Chrysanthemums
Sơ lược về tác giả:
John Ernst Steinbeck, Jr. là nhà văn Mỹ. Ông sinh năm 1902 và mất năm 1968. Ông được biết nhiều nhờ chiếm được giải Pulitzer văn học qua tác phẩm Grapes of Wrath (Những Chùm Nho Cuồng Nộ, 1939) và qua East of Eden ( Hướng Đông vườn Địa Đàng, 1952), Of Mice and Men (Chuột và Người, 1937). Ông là tác giả của 27 tác phẩm trong đó có 16 tiểu thuyết, 6 chuyện thật , 5 tác phẩm tổng hợp của nhiều truyên ngắn. John Steinbeck thắng giải Nobel văn học vào năm 1962.
John Steinbeck bắt đầu viết văn trước thời khủng hoảng kinh tế thập niên 1930s của Hoa kỳ. Như trong cuốn NHỮNG CHÙM NHO THỊNH NỘ ( the Grapes of Wraths), ông miêu tả sự di cư ào ạt của người Mỹ nhất là giới nông dân. Cuộc sống khó khăn từ trung tây Hoa Kỳ nơi vừa chịu khủng hoảng nông nghiệp tiếp theo lại đại họa DUST BOWL - những đám bụi khổng lồ che kín các tiểu bang Texas , Oklahoma lan tới cả bờ biển phía đông Mỹ quốc. Hàng loạt nông dân thất nghiệp di cư vào kiếm sống tại vùng đất California thời khủng hoảng kinh tế Mỹ.
Truyện ngắn CÚC VÀNG John Steinbeck miêu tả cuộc sống khó khăn của người dân Mỹ ngay tại California trong thời suy trầm kinh tế của thập niên 1930s như đã nói trên.
Những đám sương mù mùa đông màu xám lướt thướt trên cao như tách rời cái thung lũng Salinas ra khỏi bầu trời quảng khoát và cả thế giới còn lại bên ngoài. Lớp sương mù mọi phía trông giống như một cái nắp đậy khổng lồ che kín dãy núi bao quanh cái thung lũng vĩ đại tựa một cái nồi lớn. Trên các dãi đất bằng phẳng người ta cày sâu vào nền đất làm tơi lên màu đất đen như kim loại. Mấy nông trại nằm ở chân đồi cạnh con sông Salinas, sắc vàng những đám đất còn trơ gốc rạ đang tắm trong ánh nắng yếu ớt mùa đông, nhưng thực sự chẳng có ánh nắng nào trong cái thung lũng này vào tháng Chạp. Bụi liễu khô rậm cạnh bờ sông như rực rở hẳn lên bởi đám lá nhọn hoắc màu vàng đậm.
Đây là lúc của im lặng và đợi chờ. Làn không khí lành lạnh cùng êm đềm. Có ngọn gió nhẹ nhàng từ hướng Tây Nam làm người làm nông mơ màng về một trận mưa lớn nào đó sẽ tới; nhưng khi trời sương mù thì làm gì có chuyện mưa.
Bên kia sông, dưới chân đồi nông trại của nhà Henry Allen vẫn còn ít việc phải làm. Cỏ khô phải cắt và cất vào kho cùng đất vườn cần cày xong để đợi trận mưa đầu mùa sắp đến. Đàn bò trên dốc giờ đây lông chúng đã biến thành thô ráp xù- xì .
Elisa Allen vừa làm việc trong mảnh vườn trồng hoa của nàng vừa ngó xuống phía dưới thì thấy Henry, chồng nàng đang nói chuyện với hai gả đàn ông ăn bận theo kiểu thương nhân. Ba người đứng cạnh mái nhà chứa chiếc xe máy kéo, vừa để một chân bên hông chiếc xe nhỏ hiệu Fordson, vừa hút thuốc vừa bàn chuyện máy móc.
Elisa chỉ nhìn họ sơ qua rồi tiếp tục làm việc. Nàng độ tuổi ba mươi lăm, khuôn mặt đầy đặn thoáng mạnh bạo cùng đôi mắt trong như làn nước. Dáng nàng bị đóng khung trong bộ áo quần làm vườn thô kệch với cái nón đàn ông đen kéo thấp che cả mắt nàng, đôi giày làm vườn nặng chịch, bộ áo quần có vẽ hình sẵn gần như bị che phủ bởi cái cái tạp dề bằng vải bông dầy có bốn túi lớn đựng nào kéo tỉa, nào xẻng, cào, hạt giống cùng dao. Nàng còn mang cả đôi bao tay da để bảo vệ tay nàng.
Nàng cắt bớt mấy cuống cúc già bằng cặp kéo ngắn và mạnh. Thỉnh thoảng nàng lại trông qua mấy ông khách vừa tới trang trại vợ chồng nàng, họ vẫn còn đứng cạnh chiếc máy kéo. Khuôn mặt nàng giờ đây đầy hăm hở, hồn nhiên, và đẹp lạ lùng; khi làm việc với chiếc kéo cắt cây nàng trông thừa hăng say và tràn đầy sức mạnh. Những cành cúc yếu đuối kia coi bộ nhỏ bé quá đối với năng lực của nàng lúc này.
Dùng phần lưng của bao tay nàng khẻ vuốt lại làn tóc đang rũ trước mắt làm vương một vết bẩn dưới cằm. Đàng sau là nhà nàng, màu trắng xây theo kiểu nông trang. Nó trông gọn gàng với những cây phong lữ màu đỏ xung quanh chiều cao chúng ngang tầm với mấy khung cửa sổ. Một căn nhà coi bộ quét dọn kỹ, những khung cửa sổ đánh bóng tinh tươm, và cả cái bậc tam cấp trước nhà cũng có cái thảm chùi bùn hẳn hoi.
Elisa chợt liếc mắt lui mái nhà che chiếc xe kéo lần nữa. Hai người khách lạ đã vào lại chiếc xe Ford nhỏ. Nàng cởi bớt một chiếc bao tay rồi dùng đầu ngón tay lách mạnh mạnh vào đám cúc con mới nhú mầm xanh mơn mởn quanh mấy cái rễ già. Phanh đám lá non nàng phải thật chắc chắn không có loại sâu bọ, côn trùng, rệp lá hay sên nào hại cúc. Những ngón tay nàng bắt buộc phải diệt cho kỳ hết những thứ côn trùng này trước khi nó sinh sôi nảy nở.
Elisa lúi húi làm chợt có tiếng chồng vang lên sau lưng. Anh ta im lặng tới gần Elisa không biết lúc nào, hơi nghiêng người qua hàng dây kẽm gai bảo vệ vườn hoa của nàng chống lại bầy bò, lủ chó, cùng gà.
"Lại trồng thứ đó nữa," anh ta thốt lên. " Em đã xong một vụ tiếp coi bộ khắm khá đó chứ". Elisa thẳng lưng dậy, nàng kéo bao tay ra lần nữa. "Vâng, vụ hoa năm này chắc hẳn là khá lắm." Giọng nàng vang lên kèm với sắc mặt đầy vẻ tự hào.
"Những thứ này là món quà cho em đấy," Henry nhận xét. "Năm nay em đã tạo được cúc vàng lớn thật, anh thấy nó lớn đến mười phân lận. Anh ước gì em cũng tạo được trong vườn cây ăn trái nhà mình mấy trái táo to đến ngần ấy mới được."
Mắt nàng bỗng sắc sảo hơn. "Em có thể làm được chứ. Đã nói, em đã có những món quà này mà. Mẹ em đã có như thế. Mẹ chỉ cắm những cành cây đó xuống vườn là mọc ra cây trái ngay thôi. Mẹ thường nói phải bắt những bàn tay người làm vườn phải biết làm sao trồng cho được mà."
" Vậy thì, trồng hoa coi bộ chắc ăn," anh ta nói.
" Henry, hai người nào nói chuyện với anh vậy?"
" Đó là sao anh tới nói với em đây. Mấy người đó từ Công Ty Thịt bò Miền Tây đến đấy. Anh đã thỏa thuận bán bầy bò thịt ba mươi con rồi. Cũng suýt soát với giá anh muốn. "
" Tốt thật," nàng bảo. " Tốt cho anh đó."
" Và anh nghĩ rằng ," anh ta tiếp tục, " anh nghĩ trưa thứ Bảy này chúng mình sẽ về Salinas ăn tối tại một tiệm ăn cùng xem phim để mừng chuyện này nhé "
" Tốt thôi," nàng lặp lại " Ồ! vâng, vậy thì tốt quá."
Giọng Henry có vẻ đùa, "Tối nay có trận võ đài. Em có thích đi không nào?"
"Ô, không" nàng trả lời như muốn nín thở. "Không, em không thích võ đài đâu."
"Anh chỉ đùa thôi, Elisa. Chúng mình sẽ đi xem phim. Xem này, bây giờ là hai giờ. Anh sẽ gọi Scotty theo lên lùa bầy bò trên đồi xuống. Sẽ mất hai giờ nữa. Chúng mình sẽ về phố khoảng năm giờ ăn tối ở khách sạn Cominos. Em thích chứ?"
" Dĩ nhiên là em thích rồi, ăn một bữa xa nhà thú vị lắm."
" Tốt lắm, thôi anh đi lấy hai con ngựa đã."
" Em nghĩ giờ em còn nhiều thời gian để bứng trồng một số cây này đã."
Nàng nghe tiếng chồng gọi Scotty cạnh kho rơm. Một lát sau, có dáng hai người đàn ông cưỡi ngựa ngược lên ngọn đồi vàng vọt kia để lùa bò về.
Một cây cúc có một khoảng nhỏ đất pha cát vuông vắn. Nàng dùng cái xẻng nhỏ liên tục trộn đất đều, thật nhuyển, xong nàng ém đều quanh đễ giữ chặt từng cây cúc. Rồi nàng xới đều mười khoảnh đất song song nơi sẽ đặt những khóm cúc này vào. Trở lại mấy khoảnh cúc nàng tiếp tục dùng kéo xén bớt lá và rể thừa và để những thứ rác đó từng cụm nhỏ bên cạnh .
Chợt có tiếng bánh xe cót- két nặng nhọc từ con đường vẳng lại. Elisa khẻ ngước nhìn. Con đường vùng quê xuyên qua mấy rừng liễu cùng bông dày đặc tiếp giáp với con sông, và đằng xa con đường có một cổ xe trông là lạ, gợi tính tò mò. Đó là một toa xe kéo, nhún được, với một tấm bạt tròn cong che cao cao trông giống toa xe kéo thuở xưa. Có con ngựa già và một con lừa hai màu trắng, xám, đang kéo toa xe kia. Gã đàn ông ngồi trên hàm râu lởm chởm đang giữa các mảnh che đơn sơ. Gã cố gắng điều khiển kéo lê toán lữ hành của gã bò từng bước trên đường. Ngay dưới cổ xe kia, khuất sau phần trong mấy chiếc bánh xe đang chạy, có con chó lai ốm tong teo thong thả bước theo. Hàng chữ viết trên tấm bạt coi bộ cũng vụng về, cẩu thả : " Nồi, chảo, dao , céo (sic), làm thêm cỏ. SỬA HẾT " Hai hàng chữ ở trên cùng chữ SỬA có vẻ tự tin to đùng ở dưới. Gã còn để những vết sơn đen nhỏ dài xuống mỗi chữ gã viết.
Elisa ngồi xổm trên nền đất lặng ngắm toa xe khập khểnh lăn bánh đi qua. Nhưng toa xe này không qua ngay. Nó rẽ vào con đường trước ngõ vào nhà nàng, mang theo tiếng cót- két chói tai từ mấy chiếc bánh xe ọp- ẹp kia. Con chó lai dưới gầm bánh giờ chui tọt ra ngoài, ra phía trước. Lập tức hai con chó chăn cừu trong nhà phóng vụt ra. Ba cái đuôi chó giờ trông dựng đứng lên, hơi rung động, cẳng căng ra với động thái nghênh đón nhau hết sức nghề nghiệp cùng cẩn trọng. Cái đoàn này xem như thực sự dừng hẳn trước hàng rào của vườn Elisa. Giờ đây con chó mới này cảm thấy vô tích sự, đuôi cụp xuống, nó chun lại vào dưới gầm xe nằm đợi nhưng lông cổ vẫn còn dựng, hàm răng nó còn nhe ra ngoài.
Gã đàn ông trên xe nói vọng ra, "Con chó này chống cự coi tệ thật."
Elisa cười, "Tôi cũng thấy thế, nó đi theo ông bao lâu rồi vậy?"
Gã không bỏ qua cơ hội lúc nàng đang vui vẻ trả lời ngay,"Cũng không phải tuần này qua tuần khác đâu bà ạ." Vừa nói gã vừa men theo bánh xe trụt xuống. Con ngựa và con lừa cụp đầu xuống chẳng khác gì mấy nụ hoa thiếu nước.
Elisa thấy gã là một người đàn ông to lớn. Tóc râu gã tuy xám ngắt nhưng trông gã không già lắm. Bộ đồ đen gã bận đã nhăn tụm và lốm đốm đầy vết dầu mỡ. Nụ cười trên mặt cùng ánh mắt gã biến mất ngay đồng lúc khi tiếng cười của gã ngưng hẳn. Đôi mắt gã tối thẩm, ủ -ê thần sắc của những kẻ rong xe hay đi biển lâu ngày. Hai bàn tay chai sạn của gã tựa trên hàng kẽm gai trông nứt nẻ, những vết nứt đen bầm. Gã giở chiếc mũ méo mó xuống.
"Thưa bà tôi từ ngoài lộ chính vào," gã nói. "Có phải con đường đất này sẽ băng qua sông và dẫn tới xa lộ Los Angeles không hả bà?"
Elisa giờ đây mới đứng dậy vội bỏ cái kéo dày vào túi trước, "Ồ, vâng, con đường này sẽ tới đó, nhưng phải đi vòng vòng theo sông mới có chổ cạn lội qua. Tôi không biết cổ xe của ông có thể lội qua cát nổi không ?"
Hơi cộc cằn gã nhanh miệng đáp ngay, "Tôi dám chắc bà phải ngạc nhiên vì bầy súc sinh này sẽ lội qua được ngay thôi."
"Thế thì khi nào đoàn ông sẽ đi lại?"
Thoáng một giây gã cười, "Vâng thưa bà khi nào chúng đáng bắt đầu đi lại ạ . "
"Vậy à," Elisa thốt lên, "Tôi nghĩ cách tốt nhất để tiết kiệm thì giờ ông nên lui lại đường Salinas và gặp được xa lộ chính theo hướng đó thì hay hơn."
Gã đưa ngón tay thô kệch vừa đè lên lưới thép ngăn gà vừa phân bua một cách nghề nghiệp :
" Tôi chưa vội lắm đâu thưa bà , hàng năm tôi vẫn đều đều đi từ Seatle về đến San Diego và trở lại, cuộc đời tôi cứ mãi thế. Một chuyến đi mất hết sáu tháng. Tôi biết nhắm lúc thời tiết thuận lợi nhất bà ạ."
Elisa cởi bao tay cất lại vào túi trước của cái tạp dề nàng đang bận, luôn cả cái kéo làm vườn. Ngón tay nàng lần vào dưới vành cái mủ đàn ông của nàng sờ sờ mấy lọn tóc dấu kín bên trong. "Cuộc sống của ông nghe thú vị thật," nàng thốt lên.
Dáng điệu gã đàn ông giờ có vẻ tự tin, gã nghiêng người qua hàng rào .
" Có lẽ bà đã đọc mấy chữ tôi viết bên xe rồi chứ bà. Tôi chuyên nghề đi sửa nồi dao kéo. Thế thì bà có cái gì cần sửa không thưa bà?"
"Ồ không, không có," nàng vội trả lời ngay, "không có những thứ đó." Đôi mắt nàng chợt thoáng chụn lại nét bất nhẫn nào đó.
" Kéo cắt là thứ mau hư lắm bà ơi, " gã cố giải thích.
" Đa số con người ta càng cố làm kéo bén chừng nào thì càng làm cho kéo mau hư chừng đó bà ạ , nhưng chỉ mình tôi có một dụng cụ đặc biệt, chuyên môn thôi. Mọi nơi sửa khác dù có bảo chứng tôi cũng chắc là trò giả thôi bà ơi "
"Ồ không, kéo tôi tất cả còn bén lắm ông à "
"Vậy thì bà đem cái nồi cho tôi làm cho," gã khẩn khoản van nài, " cái nồi nào móp hay cái nào lủng. Tôi cam đoan sẽ làm cho nó mới ngay và bà khỏi cần mua mới. Nó sẽ tiết kiệm cho bà đó."
"Không !" nàng đáp cụt lủn. "Tôi đã bảo với ông tôi không có cái gì để sửa cả."
Mặt gã chợt trở nên buồn thiu. Giọng gã giờ đây nghe như rên rỉ :
"Hôm nay tôi chưa kiếm được món nào để sửa cả bà ơi. Có lẽ tối nay tôi không kiếm ra bửa ăn tối rồi. Bà thấy đó vì tôi phải rẽ vào đường tắt này, chứ dọc theo xa lộ từ Seatle cho đến San Diego ai cũng để dành đồ chờ tôi sửa vì họ biết tôi sửa khéo và tiết kiệm được tiền cho họ nữa đó. "
"Xin lỗi, " Elisa bỗng cáu kỉnh .
" Tôi không có bất cứ cái gì cho ông sửa hết."
Mắt gã giờ đây đảo quanh soi mói trên mặt vườn. Ánh mắt gã dừng lại trên thửa cúc nơi nàng đang làm. "Loại cây gì đó thưa bà?"
Vẻ khó chịu và bất nhẩn vội biến mất trên gương mặt Elisa.
" Ô, chúng là cúc vàng, cúc trắng loại đại đóa đấy. Hàng năm tôi trồng những loại này và chưa ai quanh đây có hoa này lớn hơn tôi cả."
" Loại hoa cuống dài phải không thưa bà? Chúng trông như những ngụm khói màu phải không bà?" gã hỏi.
" Phải, phải. Ông diễn tả nghe thật chính xác."
" Nó ngửi có vẻ khó chịu cho đến lúc nào chúng ta quen dùng nó nữa đấy," gã tiếp tục.
"Nó có mùi khá nồng thôi," nàng chỉnh lại , "hoàn toàn không phải khó chịu như ông nói đâu."
Gã vội đổi giọng ngay, "Chính tôi lại thích mùi như thế đấy bà ạ."
"Năm nay tôi trồng được loại cúc lớn đến mười phân (inch) đấy ông ạ," nàng khoe.
Gã giờ đây lại nghiêng ngưòi sâu thêm vào trong hàng rào .
"Này bà. Tôi có quen sơ một bà dọc đường, bà này có vườn hoa thật xinh chắc bà chưa hề thấy. Bà ấy trồng đủ loại hoa nhưng không có loại cúc như của bà đây. Vừa rồi tôi có vá cái đáy bồn tắm cho bà ấy, việc thật khó nhưng tôi cũng làm được, bà ấy có dặn tôi rằng khi nào tôi đi qua nơi nào có cúc đẹp nhớ kiếm cho bà ấy một ít hạt giống. Đó là những gì bà ấy bảo tôi. "
Đôi mắt Elisa giờ đây trở nên linh hoạt và háo hức. "Bà ấy dĩ nhiên không biết nhiều về cúc đâu. Ông có thể lấy hạt trồng ra nó, nhưng lấy mầm và trồng nó thì dễ hơn nhiều như ông thấy ở đây vậy."
"Ồ," gã kêu lên. " Vậy thì tôi chắc không đem gì cho bà ấy được rồi."
"Sao lại không," Elisa kêu lên.
" Tôi sẽ cho vào một ít cát ẩm, xong ông có thể mang chúng đi theo. Chúng sẽ ra rễ trong chậu, nếu ông tiếp tục giữ cho nó ẩm rồi bà ấy có thể bứng ra mà trồng thôi ."
" Bà ấy chắc chắn sẽ có những chậu cúc đẹp lắm phải không bà. Chính bà nói chúng là loại đẹp nhất phải không thưa bà?"
" Đẹp" nàng thốt lên," Ồ phải đẹp chứ, "Đôi mắt nàng chợt long lanh.
Nàng hất cái mủ rách sờn vội rủ làn tóc đen nhánh và thật đẹp ra ngoài. "Tôi sẽ bứng nó đem vào chậu hoa, rồi ông có quyền đem theo, nào hãy vào đi."
Trong thời gian gã lách mình qua hàng rào, Elisa hăm hở chạy vội theo hàng cây phong lữ lui hướng sau nhà. Khi trở lại nàng mang ra một chậu đựng hoa màu đỏ. Nàng quên mang cả bao tay. Quỳ trên nền đất nàng bắt đầu làm cho nền đất ẩm phẳng phiu xong dùng ngón tay cùng cái xẻng nhỏ bứng đất vào chậu hoa mới tinh này. Xong xuôi nàng đặt vào đó mấy nhúm mầm cúc đang lên vào chậu. Đầu ngón tay nàng ấn mạnh chúng sâu hơn vào trong lớp cát ẩm kia, xong nàng dùng khủyu ngón tay ấn đều xung quanh. Đợi khi gã đứng gần nàng bảo, "Những thứ tôi dặn ông, nhớ bảo bà ấy làm như vậy nhé "
"Tôi cố nhớ lời bà dặn, thưa bà."
"Tốt lắm, ông hãy nhìn xem. Những cái mầm này sẽ bén rễ trong vòng một tháng. Xong bà ấy sẽ bứng nó ra cách nhau chừng một bộ (foot) một cây vào thứ đất thật tốt như tôi làm ở đây, ông thấy không? " Vừa nói nàng bốc lên một nắm đất đen nhánh cho gã thấy.
" Những cây cúc này sẽ lớn nhanh và cao lắm. Giờ xin ông nhớ điều này. Dặn bà ta vào tháng bảy cắt chúng đi chừa lại cao khoảng tám phân (inch) thôi nhé."
"Trước khi nó ra hoa phải không thưa bà?" gã hỏi.
" Đúng, trước khi nó ra hoa. " Mặt nàng đầy vẻ thiết tha
" Chúng sẽ mọc thêm ngay. Khoảng cuối tháng Chín chúng bắt đầu ra búp non.”
Chợt nàng ngưng nói và xem bộ hơi lúng túng.
" Khi cúc ra búp nó cần chăm sóc kỹ ," ngập ngừng nàng tiếp. "Tôi không biết làm sao để nói thêm với ông. "
Nàng nhìn sâu vào mắt gã như dò xét. Miệng nàng hơi hé ra xem chừng như muốn lắng nghe thôi.
" Tôi sẽ gắng giải thích cho ông," nàng tiếp, "Có khi nào ông nghe nói bàn tay trồng cây là gì chưa? "
" Thật sự chưa bà ạ," hắn trả lời.
" Vậy thì, tôi bảo ông thứ cảm giác ông sẽ cảm nhận khi muốn ngắt bớt những búp nào mà ông không thích. Mọi chuyện ăn thua ở mấy đầu ngón tay ông. Ông sẽ nhìn ngón tay ông làm việc. Những đầu ngón tay này tự làm công việc của chúng. Ông sẽ cảm nhận chúng ra sao. Chúng ngắt và ngắt những búp hoa. Chúng chẳng bao giờ sai sót. Chúng dành cho cây cỏ, ông thấy đó không? Ngón tay ông và cây cỏ. Ông có thể cảm nhận rằng cánh tay ông. Chúng biết chúng không bao giờ làm sai. Ông có thể cảm nhận nó. Mỗi khi ông ưa thích rồi thì ông sẽ không làm trật. Ông có thấy đó không? Ông hiểu không vậy? "
Nàng vừa quỳ trên nền đất vừa ngước mặt lên nhìn gã ta. Ngực nàng phập phồng đầy cảm kích.
Đôi mắt gã hẹp lại. Gã tự giác quay đi." Có lẽ tôi biết, thưa bà," gã nói. "Có đôi khi trong màn đêm trong toa xe ngoài kia..."
Giọng của Elisa trở nên khản đục. Nàng ngắt lời gã,
" Tôi chưa bao giờ sống cuộc sống như ông, nhưng tôi biết ý ông muốn nói. Khi màn đêm xuống lại tối tăm..tại sao, những tia sáng nhọn hoắt của những vị sao lập lòe trong khoảng không im vắng kia. Tại sao, ông lại càng lúc càng lớn hơn thêm! Vì mọi ngôi sao lập lòe kia đã thẩm thấu vào trong ngừơi ông. Giống như thế. Nhiệt tình và tinh nhanh và cả...trìu mến nữa kia."
Vẫn tiếp tục quỳ trên nền đất , tay nàng với rộng hướng về phía chân gã đang đứng với cái quần đen dính đầy dầu mỡ. Những ngón tay ngập ngừng gần chạm vào thứ vải kia. Tay nàng chợt buông xuống nền đất. Nàng khom lưng thật thấp trông giống con chó đang mừng chủ.
Gã vội nói, "Như lời bà chỉ cho thật quý hóa quá. Làm bà quên luôn bữa tối đây rồi, không thể như thế này được."
Nàng vội đứng thẳng dậy, mặt nàng thoáng thẹn thùng. Nàng nhẹ nhàng đưa chậu hoa vào tay gã,
" Đây, xin ông đặt nó vào toa xe cạnh chỗ ngồi, nơi ông có thể canh chừng nó. Có thể tôi đi tìm cho ông thứ gì cho ông sửa đây."
Nàng tìm trong đống đồ cũ sau lưng nhà ra hai cái chảo nhôm méo mó xong mang lại cho gã ,
" Đây, nhờ ông sửa cho."
Thái độ của gã giờ đây lại đổi khác. Gã trở lại tính cách nghề nghiệp của mình. "Sẽ trông như mới, tôi sẽ làm ngay "
Vào đàng cuối toa xe gã đặt một cái đe nhỏ, trong cái hộp dụng cụ dính đầy dầu mỡ có cái búa máy nho nhỏ. Elisa bước ra cổng xem gã làm, gã đang đập lại mấy vết lõm bên trong cái ấm nước mới làm. Miệng gã nhìn có vẻ tin chắc và thành thạo. Đến phần khó nhất, môi dưới gã bậm lại.
"Ông ngủ trong toa xe này hả ?" Elisa hỏi.
"Ngay trong xe này, thưa bà. Mưa hay nắng tôi đều khô như con bò đằng kia kìa ."
"Thế thì thú quá," nàng nói. "Như thế thì quá thú đi, ước gì đàn bà cũng sống và làm như ông vậy ".
"Đây không phải cuộc sống thích hợp cho đàn bà đâu bà ạ "
Môi trên nàng hơi trề ra, làm lộ hàm răng nàng. "Sao ông biết? Sao ông lại nói thế ? " nàng nói.
" Tôi không biết bà ạ," gã chống chế. " Dĩ nhiên tôi không biết. Xong rồi , ấm mới của bà đây. Bà không cần đi mua ấm mới nữa nhé."
" Bao nhiêu đây ông ?"
" Ồ, bà cho năm mươi xu thưa bà , tôi luôn giữ giá thấp với công việc tốt như tôi. Đó là nguyên cớ tại làm sao tôi luôn giữ được khách suốt từ trên xuống dưới dọc theo xa lộ ngoài kia đấy bà "
Elisa mang trong nhà ra đồng năm mươi xu thả vào tay gã. "Ông có thể ngạc nhiên đôi khi có những đối thủ. Như tôi có thể mài kéo nữa. Và tôi có thể dằn những vết lõm bên trong mấy cái ấm nhỏ. Tôi còn có thể bày cho ông những việc đàn bà nên làm."
Gã cất búa vào lại cái hộp đồ nghề dính dầu mỡ kia lại xô mạnh cái đe nhỏ cất đi.
" Đây là cuộc sống cô độc cho phụ nữ, thưa bà, nó còn nhiều sợ hãi nữa vì những con thú bò ở dưới sàn xe ban đêm đấy. "
Gã leo lên toa xe qua môt thân cây sát đó, giữ thân mình vào cái mông trắng của con lừa. Gã sắp đặt chổ ngồi xong nắm lại mấy sợi dây cương. "Xin cám ơn lòng tốt của bà, thưa bà ," gã nói. " Tôi sẽ làm y như lời bà bảo; tôi sẽ đi trở lui gặp con đường Salinas".
"Hãy nhớ," nàng nói theo, "Nếu ông đi lâu nhớ giữ cát cho ẩm nhé."
" Cát hả , thưa bà ?...Cát? Ồ, chắc chắn thôi. Bà bảo xung quanh mấy cây cúc chứ gì. Vâng tôi sẽ nhớ." Giọng hắn như muốn phụ họa. Hai con vật ngoan ngoản tròng đầu vào hai cái ách đắt tiền của chúng. Con chó lai trở lại đi giữa hai bánh xe sau. Toa xe quay đầu lại từ từ bò ra đường cái, lui con đường nó vừa tới dọc theo con sông.
Elisa đứng trước hàng rào nhìn theo toa xe chậm chạp bò trên đường. Đôi vai nàng cố rướn lên, đầu nàng hơi ngã lui sau, đôi mắt nàng nheo lại cố thu hình ảnh đoàn lữ hành ra đi mờ dần. Môi nàng mấp máy, "Tạm biệt, tạm biệt ". Bất giác nàng thì thầm một mình "Hướng đó mới tươi sang, mới đầy hi vọng " Nàng giật mình với tiếng thì thầm của chính nàng. Nàng lắc đầu nhìn quanh xem ai có nghe nàng vừa nói một mình không. Họa chăng là chỉ mấy con chó nhà nàng thôi. Đang nằm trên nền đất, mấy con chó chỉ ngẩng đầu nhìn nàng xong chúi mỏm xuống tiếp tục ngủ. Elisa quay lại chạy vụt vào nhà.
Vào bếp nàng lui đằng sau rờ thử cái thùng chứa nước nóng. Thứ nước này làm nóng bằng ánh nắng buổi trưa. Trong phòng tắm nàng lột phăng bộ áo quần đầy đất bụi vứt vào một góc. Nàng dùng mảnh xốp kỳ cọ thật kỹ đôi chân, đùi, thắt lưng, lên ngực cùng hai cánh tay cho đến khi da nàng đỏ ửng vì những cọ xát. Nàng vừa đứng trước gương đợi khô vừa ngắm thân thể nàng. Eo nàng nhỏ nhưng nỏ nang phần ngực. Nàng quay ngang tự ngắm phần vai và lưng.
Sau cùng nàng bắt đầu bận áo quần đi chơi, cử chỉ của nàng thật chậm rải. Trước tiên nàng dùng bộ đồ lót mới và đôi vớ dài xinh nhất cùng bộ đồ ưu tiên phù hợp với sắc đẹp của nàng. Nàng cẩn thận trau dồi mái tóc, viền hai lông mày và tô son đôi môi.
Gần xong trang điểm nàng nghe chân bò rầm rập trở về chuồng cùng tiếng la hét của Henry cùng người theo phụ anh ta lùa bầy bò lông đỏ về chuồng. Có tiếng cửa chuồng đóng mạnh tất cả cho nàng biết rằng Henry đang về nhà.
Tiếng chân chồng nàng ngang trước hiên nhà và anh ta gọi, "Elisa ơi, em đâu rồi?"
"Em đang ở trong phòng, đang bận đồ đây, chưa xong đâu. Có nước nóng cho anh tắm ở trong, nhanh lên nhé kẻo trể mất."
Nghe tiếng chồng tắm bên kia, Elisa vội đặt bộ đồ xám trên giừơng cho chồng, chiếc sơ mi đôi vớ cùng cái ca vát bên cạnh. Nàng không quên đặt đôi giày đánh bóng sẵn cạnh giường. Xong, nàng ra hiên, nghiêm trang và ngay ngắn ngồi đợi chồng. Nàng đang nhìn về phía con đường men theo con sông nơi rặng liễu vẫn một màu vàng cháy vì lá chết lạnh, nên dưới làn sương xám đậm nó trông như dãi nắng của ánh mặt trời. Đó là sắc màu duy nhất trong buổi chiều xám ngắt. Nàng ngồi bất động như thế. Đôi mắt nàng thật lâu mới nhấp nháy .
Henry mở mạnh cánh cửa, vừa tới gần vừa thắt ca vát bên trong bộ vét. Elisa như nghiêm lại nét mặt. Henry đứng lại gần chợt anh thốt lên khi ngắm nàng. "Sao vậy, Elisa. Hôm nay trông em đẹp lắm !"
"Đẹp? Anh nghĩ em đẹp hả? Anh nói "đẹp" có ý gì đây? "
Henry vụng về, "Anh không biết nữa. Anh muốn nói hôm nay em xem khác lắm, mạnh mẽ và vui sướng hơn mọi khi "
"Em mạnh mẽ ? Vâng, thì mạnh mẽ. Anh nói mạnh mẽ với ý gì vậy? "
Anh ta càng lúng túng hơn. "Em coi bộ muốn thách đố anh rồi," anh ta nói một cách yếu xìu.
"Cho anh giỡn một chút nghe. Em trong mạnh mẽ, cái mạnh đủ sức bẻ chân được con bò, vui sướng như đang ăn một trái dưa hấu vậy đó."
Thoáng một giây nàng mất vẻ cứng nhắc ban đầu nàng nói hết ý mình, "Henry ! Anh đừng nói thế. Anh không hiểu được lời chính miệng anh nói ra đâu. "
" Em mạnh mẽ," kiêu hãnh nàng tiếp tục , "Thế mà từ lâu em chẳng biết mình mạnh mẽ đến như thế."
Henry hướng về phía nhà che chiếc xe kéo, khi ánh mắt anh ta trở lại bên nàng, anh trở về thực tại. "Đợi anh lấy chiếc xe ra, em bận áo choàng vào để anh đi nổ máy nhé."
Elisa bước vào nhà. Nàng nghe tiếng anh chồng lái chiếc xe máy kéo ra hướng cổng đợi nàng, lận bận với chiếc mũ khá lâu nàng làm anh chồng phải tắt máy xe vừa lúc nàng vừa choàng được chiếc áo choàng vội bước ra ngoài.
Chiếc xe máy kéo loại nhỏ chạy rập rình, lắc lư trên con đường đất cạnh con sông , làm mấy đám chim bay toáng lên cùng mấy con thỏ sợ hãi chạy biến vào mấy lùm cây nhỏ bên đường. Hai con sếu nặng nề vổ cánh khỏi rặng liễu buông mình xuống lại xuống lại lòng sông.
Xa xa xuất hiện trên con đường nàng chợt một đốm nhỏ.
Khi sắp vượt qua cái đám mà nàng phát giác phút trước đây nàng cố nhìn lảng đi nhưng đôi mắt nàng chẳng còn tuân theo ý nàng nữa. Nàng buồn bả thì thầm một mình , "Hắn ta đã vứt nó mất rồi. chẳng hề chi, chẳng quan trọng. Nhưng ít ra hắn ta còn giữ lại cái chậu," Nàng tự giải thích. "Hắn biết phải giữ lại cái chậu. Đó là tại sao hắn không vứt nó xuống đường."
Chiếc xe kéo chợt vòng lại làm nàng phải thấy toa xe của hắn ta lại xuất hiện phía trước. Khi xe nàng vượt qua nàng cố xoay hết người qua chồng để khỏi nhìn lại cái đám người và vật lộn xộn kia.Trong thoáng giây mọi thứ đều trôi qua. Nàng chẳng nhìn lại làm gì. Chợt nàng nói lớn cố ý át tiếng máy xe, " Hay, hay lắm, bữa ăn tối hôm nay chắc hẳn phải là tuyệt vời."
"Rồi, em lại thay đổi nữa rồi," Henry làu bàu.
Anh rời một tay lái vổ nhẹ đầu gối nàng,
" Kiểu này anh phải năng dẫn em đi ăn tối mới được. Sự thay đổi này sẽ tốt cho hai đứa mình. Ở nhà chúng mình làm việc nặng nhọc quá mà."
"Henry," nàng chợt hỏi , "Chúng mình có thể uống rượu tối nay chứ? "
"Chắc chắn là có thôi, không hề gì đâu. "
Nàng im lặng một lát; lại nói tiếp , "Henry nè, tại võ đài người ta đánh nhau tàn bạo lắm phải không anh?"
"Đôi khi cũng có, nhưng không phải lúc nào cũng vậy. Sao em hỏi vậy nhỉ?"
"Vậy à, em đọc mới hiểu rằng vì sao họ bị vỡ mũi, máu chảy ròng ròng xuống ngực. Em còn hiểu được vì sao mấy chiếc bao tay ở võ đài nặng hơn vì ướt sũng máu."
Anh chồng nhìn quanh người nàng, "Chuyện gì thế, Elisa? Anh không hay em đã đọc những thứ đó."
Sau khi mang xe tới chỗ dừng xe cả hai đi về hứơng phải, lên cầu Salinas.
"Đàn bà có hay đi xem võ đài không vậy anh?" nàng hỏi.
"Ồ, có chứ, có một số đi xem. Mà chuyện gì vậy hả em, Elisa? Em muốn đi xem hả? Anh không nghĩ là em thích đâu, nhưng em muốn thì anh đưa đi xem."
Vào chỗ ngồi, nàng làm dịu câu chuyện một cách yếu ớt, "Ồ không, không. Em chẳng hề muốn đi đâu. Chắc chắn là em không muốn." Mặt nàng như muốn tránh cái nhìn của chồng .
"Có rượu như thế là đủ lắm rồi. Nhiều lắm rồi anh ạ." Nàng chợt kéo cái cổ chiếc áo khoác lên cao để anh chồng khỏi thấy rằng nàng đang khóc, tiếng khóc yếu ớt như một bà già.
1938 John Steinbeck
đinh trọng Phúc
San Jose, tháng chạp Tân Mão 2011