Gần tết, vùng biển Hàm tân gió chướng thổi mạnh . Gió mùa đông bắc ngoài kia vào đem theo không khí hanh khô. Ngư dân úp thúng , vá lưới chờ thời. Nông dân cũng chắng có việc gì làm . Trời khô hạn đất khô cằn nham nhở lác đác vài bụi cỏ cháy khô hay vài gốc sắn thu hoạch xong nằm ngổn ngang trơ rễ.
Mái tranh nhà tôi với cái chái nhà thấp lè tè vừa làm chổ nấu ăn vừa là CƠ NGƠI cho cái chuồng gà, mà bầy gà là vốn liếng lớn nhất của gia đình. Mùa khô hạn bầy gà nhà tôi chẳng còn bao nhiêu, đáng kể là con gà mái đẻ tuy già nua những vẫn còn đẻ trứng, ấp con. Vợ chồng tôi thuờng gọi nó là giống gà 'Shia' (yorkshire)- đẻ trứng lớn lại giống tốt nên tôi tiếc không thay mà vẫn để nó liên tục đẻ trứng, ấp con, lấy giống chăn nuôi cho kinh tế gia đình. Quả thực, con gà này mấy năm nay cho ra bao nhiêu thế hệ ! nhà tôi nuôi lớn chúng, xong bán đi cũng giúp được cơm gạo trong nhà.
Mấy hôm nay tôi hay săm soi bế con gà mái này qua bên, xong đếm xem nó ấp bao nhiêu trứng kỳ này? "Cũng được hơn mười trứng - không đến nỗi tệ" tôi khen thầm. Bầy gà hơn mười con sau này, trừ hao hụt, tệ lắm nhà tôi cũng bán được năm sáu con chúng vừa lớn, cũng được mớ tiền! Con gà mái đang ấp "gừ rù" hơi dựng lông lên lấy lệ vì nó cũng quen cái việc tôi hay săm soi đếm trứng như vậy rồi. Càng ấp già ngày , thân càng nhẹ bấc vì nó chẳng chịu đi kiếm ăn. Tôi có cảm giác nó nhẹ đến nỗi chỉ còn 'lông và bộ xương' thôi !
Đã bao mùa nay bộ lông vàng mơ của nó dẩn bầy con chíu chít quanh vườn là hình ảnh quen mắt khi tôi chống cuốc ngắm chúng kiếm ăn. Chỉ ít lâu thôi, khi bầy gà con lớn lên sẽ thấy chúng tụ đầy cả sân trước mỗi lần tôi cho ăn. Những tính toán, những ước mong của tôi, đối với con gà mái đẻ quen thuộc và thân yêu này như một sản nghiệp. Và từ cái sản nghiệp nho nhỏ này, tôi lại ái ngại cho con gà mái đẻ "nhịn ăn siêng ấp" nhẹ hẩng trơ lông !
Gió chướng càng gần tết càng mạnh; gà trong xóm đã có hiện tượng dịch. Chợ thôn quê gà bệnh càng "rẻ như bèo"! Vườn nhà tôi hay vườn bên cạnh, thỉnh thoảng có vài con chết khô, bầy chó đói trong xóm thi nhau giành xác.
Bầy gà con đã đến ngày nở, những cái mỏ nhỏ xíu cố moi lớn cái lỗ nhỏ trên thành vỏ trứng, chúng đang cố thoát ra ngoài. Tôi vừa phụ gở mấy mảnh vỏ trứng trắng trắng quanh mấy con gà con, vừa phủi mấy con mạt đang bám vào tay tôi nhồn nhột ngứa ngáy. Những con mạt gà này, có thể hàng ngàn , hàng vạn con, chúng "say sưa" hút máu con gà mẹ trong khoảng thời ba tuần nó ấp. Lũ ký sinh khốn khiếp này sống bám trên thân con gà mẹ siêng năng , chịu khó, vừa gây khó chịu cho cả nhà tôi vì thứ cảm giác nhồn nhột trên mặt, trên tay, mỗi lần đi ngang cái chuồng.
Vài hôm sau, những con gà con tròn như những viên bông , xinh xinh, lục tục chạy theo mẹ nó. Tôi lại có dịp tính toán -mong đợi- cho bầy gà giống sang năm; khi mùa mưa đến- cây cỏ xanh tươi - côn trùng nhiều, bầy gà sẽ mau lớn. Không chừng, tôi phải gầy thêm vài ba con gà giống 'Shia' này khi con gà mẹ này quá già, không còn đẻ trứng nữa.
Chuyện đáng lo là dịch gà trong xóm đang lan dần. Mấy hôm nay tôi lo lắng mua ít thuốc trụ sinh trộn vào thức ăn cho bầy gà mẹ con này, hi vọng phòng được dịch đang lan.
Con gà mẹ nhà tôi chăm con thật tuyệt vời! Con diều mới vần vũ trên cao nó đã vội xù lông nghểng cổ lên trong khi bầy con thì chạy mau vào dưới cánh mẹ. Con chó bên xóm mới chạy gần, nó đã sà cánh , vươn cổ, như sắp bay vào mổ con chó đến nơi! Ban đêm tôi còn cho chúng vào trong cái lồng sắt, phòng con chuột cống ác hiểm. Con chuột này từng giết nhiều gà con, mà hang ổ nó nằm sâu ngay dưới chuồng heo, tôi khó lòng diệt được.
Một ngày, tôi phát giác con gà mẹ vừa ấp con dưới tàng cây mắt nó như thiu thiu ngủ. Tôi quan sát thật kỷ, thấy khác lạ vì đầu nó vừa chúc xuống- gật gật... Thôi rồi ! nó bệnh rồi ! điếng hồn, tôi buộc miệng than thầm. Gà mẹ này vướng dịch đang lúc nuôi con, làm sao đây? Tôi tới gần muốn quan sát rõ hơn nữa. Như một phản ứng tự vệ , con mẹ giật phắt mình , vươn cổ "gù rù" làm dữ để bảo vệ đàn con vừa dẫn chúng đi nơi khác. Hôm sau, biểu hiện bệnh càng rõ dần, nó vừa bươi đống rác kiếm mồi cho con nhưng thỉnh thoảng đứng lại như thiu thiu ngủ; đầu nó càng chúi xuống nhiều hơn. Bầy con vẫn nhởn nhơ bên mẹ , chẳng biết rằng mẹ nó đang vướng vào bệnh dịch tai quái năm nay. Tôi quay quắt, thất vọng. Con mái này thuộc loại "miễn dịch " vì qua bao mùa , bao nhiêu gà chết vì dịch nó vẫn "bình an vô sự ". 'Thê mà năm nay!" tôi cay đắng than thầm. Tôi cầu may, cố trộn thêm vài thứ thuốc mà tôi chạy đi năn nỉ anh thú y tận cuối thôn cho bầy gà , kể cả chích vào đùi nó ban đêm...
Những cái đầu gà con đang nhô ra khỏi cánh mẹ, chúng ngó láo liên; trong lúc mẹ nó đầu đang chúi xuống mắt nhắm nghiền, cùng lúc nước dải trong mỏ dểu ra. Hôm nay con mẹ không còn phản ứng nổi khi tôi đứng gần- sức nó đã kiệt- tôi biết. Thứ vi trùng quái ác đang rúc ráy trong cái thân còm cõi , cho đến ngày cuối cùng của con gà mẹ. Bầy gà con - đếm chẵn chục- là niềm hi vọng của tôi. Chúng đang cần con mẹ dẫn đi kiếm ăn cho đến lúc cứng cáp . Thế mà ! tôi cay đắng nhìn gà mẹ đang rũ cả thân mình như cố che chở cho bầy con mà xót xa không biết tính sao!
Chợt gà mẹ vươn mình dậy! một cánh bên xệ xuống- nghiêng qua bên, mắt nó long lên như một ánh lửa, tiếng kêu khản đặc. Bao nhiêu sức lực còn lại của một đời làm mẹ- đẻ trứng -ấp con nó chỉ còn lần này thôi ... nó đang vùng lên một lần cuối cùng, rồi gục xuống hẳn./.
Đinh hoa lư
viết trong mùa VULAN 2012