Đinh Danh Vùng
Moderator
Trong chính sử khi nhắc đến hai danh tướng Khai quốc Công thần Đinh Lễ và Đinh Liệt thời Hậu Lê đều nói hai ông là cháu ruột, gọi Vua Lê Thái Tổ bằng cậu.
Trong các Tộc phả họ Đinh (dòng Đinh Lễ và dòng Đinh Liệt) có sách chép ông Đinh Tôn Nhân, vợ là bà Lê Thị Ngọc Vồi là em gái Vua Lê Lợi, nhưng cũng có sách chép bà Lê Thị Ngọc Vị là chị gái Vua Lê Lợi ? Ông bà sinh được ba người con trai: Trưởng nam là Đinh Lễ, thứ nam là Đinh Bồ, quý nam là Đinh Liệt.
Một tồn nghi trong Tộc phả họ Đinh: Bà Lê Thị Ngọc Vồi (Vị) là chị gái hay em gái Vua Lê Lợi?
Trong tộc phả Dòng họ Trịnh Khắc Phục - Vân Đô, xã Đông Minh, Đông Sơn, Thanh Hóa, chép:
“ Đời thứ 6:
Ông Trịnh Nhữ Lượng lấy bà Lê Thị Ngọc Biền là con gái bà Trịnh Thị Ngọc Thương và ông Lê Khoáng ở làng Lam Sơn (Ông bà sinh được ba người con trai và ba người con gái là: Lê Học, Lê Thị Ngọc Vị, Lê Trừ, Lê Thị Ngọc Biện, Lê Thị Ngọc Biền và Lê Lợi) ”.
Nhưng cũng có tư liệu viết về dòng họ Vua Lê Lợi chỉ nhắc tới: Ông Lê Khoáng và bà Trịnh Thị Ngọc Thương sinh được 3 người con trai là Lê Học, Lê Trừ, Lê Lợi và 2 người con gái (không ghi rõ thứ bậc chị em).
Ở miền Bắc (đồng bằng sông Hồng) cách xưng hô thứ bậc trong gia đình, họ tộc: “ Bác ” là “Anh ” hoặc “Chị ” của bố mẹ, “Chú ” là em bố, “Cậu ” là em mẹ. Nhưng ở miền Trung lại khác, cách xưng hô “Cậu ” cũng có thể là “Anh ” hay là “Em trai ” của mẹ.
Xét về mặt tuổi tác: Khi Vua Lê Lợi ở độ tuổi 31, năm 1416 đã tập hợp 19 người cùng chí hướng trong Hội thề Lũng Nhai để chuẩn bị cho công cuộc đánh đuổi giặc Minh, trong danh sách Hội thề Lũng Nhai có ông Đinh Liệt; như vậy các ông Đinh Lễ, Đinh Bồ, Đinh Liệt cũng đã ở tuổi tráng niên.
Xét về mặt thân tộc: Ông Trịnh Khắc Phục là anh em “con dì con già " cùng với ba ông Đinh Lễ, Đinh Bồ, Đinh Liệt. Khi ông Đinh Liệt bị dèm pha Hoàng thái hậu Nguyễn Thị Anh bắt giam ông, nhờ có ông Trịnh Khắc Phục cùng Công chúa Ngọc Lan và những người trong Hoàng tộc đã hết lòng cứu giúp đến tháng 6 năm 1448 ông mới được tha.
Việc luận bàn sử sách là việc hệ trọng, kính mong các nhà sử học và những nhà chuyên nghiên cứu về cổ sử cho xin lời giải đáp?
Đinh Danh Vùng