Đinh Danh Vùng
Moderator
Theo Đinh Tộc Thế Phả hơn 600 năm trước, ngài (Mục huệ Đại vương) Đinh Thỉnh là Thủy tổ họ Đinh vùng đất Đô Kỳ Ỷ Đún; quê ở xứ Thanh, đã từ quan triều Trần về Đô Kỳ Ỷ Đốn ở ẩn, dậy học ở nhà phú ông họ Phạm, sau lấy con gái nuôi của ông là bà Phạm Thị Gái.
Ông bà Đinh Thỉnh sinh được một người con trai là (Quốc công) Đinh Tôn Nhân. Nhà Hồ cướp ngôi nhà Trần, giặc Minh tham tàn lấy cớ sang cướp nước ta, thấy vùng đất Lam Sơn vượng khí đế vương, hai cha con ông trở về quê cũ Thanh Hóa làm quản gia cho nhà ông Hào trưởng Lê Khoáng là thân phụ của (Vua) Lê Lợi, được ông Lê Khoáng gả con gái là bà (Quốc thái Phu nhân) Lê Thị Ngọc Vồi (chị gái Vua Lê Lợi) cho ông Đinh Tôn Nhân. Hai cha con ông Đinh Thỉnh đã giúp Vua Lê Lợi chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa chống quân Minh.
ông bà Đinh Tôn Nhân sinh được ba người con trai là ông Đinh Lễ, Đinh Bồ, Đinh Liệt, đều là bậc hào kiệt nước Nam, phù Vua Lê Lợi khởi nghĩa chống quân Minh, ba ông lập nhiều công lớn, được ban họ Vua, đều được phong chức trọng, gia phong tước Đại vương. Từ đó, con cháu họ Đinh đời đời hiển đạt làm quan thời Hậu Lê, được ban lộc điền ở nhiều nơi, vùng đất Đô Kỳ Ỷ Đốn là quê hương thứ 2 của dòng họ Đinh.
Vào năm 1627, ngài Thiếu Uý, Tả Đô Đốc Đông quân, Dương Quận công, Trung Hưng công thần Đinh Phúc Diên, thuộc đời thứ 9, đã cắm đất dựng Từ đường tại làng Đốn Ngoại, tổng Ỷ Đốn, huyện Thân Khê, phủ Tiên Hưng, trấn Sơn Nam Hạ; nay là xã Chi Lăng, Hưng Hà, Thái Bình.
Từ đường họ Đinh xưa rất rộng có 5 gian tiền tế, tọa lạc ở thế đắc địa giữa làng, cùng với chùa Phúc Lâm, chợ Đún cũ và Đình Làng Đún nằm trên trục đường chính của Làng. Được chính quyền thời Lê và thời Nguyễn bảo hộ, Sắc phong các cụ Tổ họ Đinh làm Trung đẳng Tôn thần, Phúc thần làng Đún Ngoại (bao gồm cả thôn Gòi xã Minh Tân và thôn Minh Đức xã Lô Giang, Đông Hưng ngày nay), và sức cho dân làng thờ phụng.
Do biến thiên của lịch sử và sự thăng trầm của thời gian, vật đổi sao dời... Nhất là trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ xâm lược… Ngôi Từ đường họ Đinh gần 400 năm tuổi bị xuống cấp nghiêm trọng, đồ thờ tế khí bị hư hỏng thất lạc, khuôn viên bị thu hẹp… Ai thấy cũng sót lòng.
Từ những năm 1970 Đất nước còn chiến tranh, với muôn vàn khó khăn gian khổ, các thế hệ ông cha đã bắt đầu “Công cuộc Chấn hưng dòng Họ”; đã cùng với Ban Nguyên cứu lịch sử Đảng thuộc Đảng ủy tỉnh Thái Bình: Bước đầu khảo sát nghiên cứu về lịch sử dòng Họ Đinh xã Chi Lăng, Hưng Hà, Thái Bình. Một dòng họ có truyền thống lịch sử vẻ vang, là hậu duệ của ngài Khai quốc Công thần thời Lê Sơ, Thái sư, Lân Quốc công, Trung Mục Đại vương Đinh Liệt, có nhiều công lao bảo vệ và xây dựng quê hương, đất nước.
Ngày 27/ 3/ 1996 UBND tỉnh Thái Bình cấp bằng Di tích Lịch sử Văn hóa Từ đường Họ Đinh xã Chi Lăng, giao cho UBND xã quản lý và phát huy giá trị lịch sử Di tích, để giáo dục truyền thống yêu quê hương đất nước. UBND xã và dòng họ Đinh cùng bà con dân làng đã long trọng đón nhận bằng Di tích lịch sử ở quê nhà.
Ngày 20/ 11/ Kỷ Mão - 1999, sau mấy chục năm sưu tra dịch thuật các tư liệu tộc phả họ Đinh, biên soạn lại bộ ĐINH TỘC THẾ PHẢ của dòng Họ Đinh xã Chi Lăng huyện Hưng Hà, xã Minh Tân và Lô Giang huyện Đông Hưng, do ông Đinh Văn Đông và ông Đinh Hoài làm chủ biên đã hoàn chỉnh được dâng lên Từ Đường.
Ngày 20/ 7/ 2013, sau nhiều năm lo lắng trăn trở, dòng họ Đinh xã Chi Lăng đã mua lại nhà đất của của ông Đinh Danh Yêu và ông Đinh Danh Đát liền kề khuôn viên Từ Đường. Đến tháng 01/ 2018 mua lại nhà đất của bà Đinh Thị Năm trong khuôn viên Từ đường, mở rông khuôn viên 450 m2 với số tiền là 800 triệu đồng.
Việc Mở rộng Khuôn viên Từ đường họ Đinh đã thành công, được sự ủng hộ nhiệt thành của Đảng ủy, UBND xã cùng các ban ngành đoàn thể địa phương; dòng họ Đinh lập Dự án bổ sung, tôn tao Từ đường họ Đinh với dự toán khoảng 1.500 triệu đồng, góp phần Xây dựng Nông thôn mới ở quê nhà.
Ngày 02/ 9/ 2019 (ngày 04/ 8/ Kỉ Hợi) dòng Họ đã làm Lễ động thổ khởi công xây dựng tòa Hậu cung. Ngày 15/ 12/ 2019 (ngày 20/ 11/ Kỉ Hợi) lễ Dâng hương và Khánh thành tòa Hậu cung Từ đường, trong niềm vui mừng phấn khởi của con cháu dòng Họ cùng bà con thôn làng.
Tháng 4/ 2020 dòng Họ tiếp tục mua gỗ và khởi công dựng tòa Tiền tế. Ngày 02/ 02/ 2021 (ngày 20/ 11/ Canh Tý) Đại lễ Dâng hương và Khánh thành Từ đường họ Đinh, được UBND xã cùng dòng họ Đinh long trọng tổ chức, trong sự vui mừng của gần 500 quý khách tham dự, là các vị đại biểu, các bà con thôn làng, cùng con cháu dòng họ Đinh trong và ngoài quê về dự.
Về kiến trúc Từ đường họ Đinh có 2 tòa, xây bít đốc, theo hình chữ Nhị ( = ), toàn bộ bằng gỗ lim, lợp ngói mũi hài, theo đúng nếp cổ xưa.
-Tòa Hậu cung 3 gian:
+ Gian giữa, Ban trên thờ tượng ba ngài Phúc thần, bên trái nhìn vào là ngài Đại Tư đồ, Thái sư, Bân Quốc công, Hiển Khánh Đại vương Đinh Lễ; chính giữa là ngài Thượng Trụ Quốc, Thái sư, Lân Quốc công, Trung Mục Đại vương Đinh Liệt ; bên phải là ngài Thái bảo, Định Quốc công, Linh Cảm Đại vương Đinh Bồ.
Ban dưới thờ Long ngai bài vị ngài Thiếu Úy, Tả Đô Đốc Đông quân, Dương Quận công, Trung hưng Tôn thần Đinh Phúc Diên, là Phúc thần làng, là Thủy tổ dòng họ Đinh xã Chi Lăng, và là người khởi dựng Từ đường.
+ Gian bên trái là Ban thờ Long ngai bài vị ngài Quốc công Đinh Tôn Nhân, Cao tổ dòng họ Đinh vùng đất Đô Kỳ Ỷ Đún.
+ Gian bên phải là Ban thờ Long ngai bài vị ngài Mục huệ Đại vương Đinh Thỉnh, là Thủy tổ dòng họ Đinh vùng đất Đô Kỳ Ỷ Đún.
- Tòa tiền tế 5 gian, chức năng để tế lễ, sinh hoạt việc họ, gian chính giữa là Ban thờ Công đồng.
- Nội thất Từ đường được làm mới các ban thờ, cửa võng, hoành phi, câu đối ... cùng với các đồ tế khí quý đẹp, đèn nến lung linh, vàng son lộng lẫy... toát nên vẻ linh thiêng huyền ảo, cảm nhận thấy sự oai linh của các vị Liệt tổ Liệt tông là Phúc thần làng... Nhưng vẫn gần gũi ấm cúng như gian thờ Gia tiên ở nhà mình.
- Xung quanh Từ đường để nối đi thông thoáng, phía trước tòa Tiền tế đặt Chiếu rồng đá, 2 bên là đôi Rồng đá, và hai bên bậc đá 5 cấp. Hai gian đầu hồi sẽ dựng 2 cây tháp đèn đá.
- Sân Từ đường có 2 cấp: Sân trên, nhỏ hơn làm khán đài, biểu diễn văn nghệ. Sân dưới, rộng hơn để tụ họp dự lễ ... Tổng thể mặt bằng Từ đường được xây dựng dật cấp từ trên cao xuống, cao nhất là tòa Hậu cung, rồi đến tòa Tiền tế, sân Thượng, sân Hạ… Ngồi dưới sân Hạ nhìn lên như thấy Từ đường như vươn cao lên trời xanh.
Như vậy, sau gần 400 năm Từ đường họ Đinh vẫn kiên gan trụ vững. Sau gần 3 năm thực hiên Dự án Mở rộng khuôn viên và Bổ sung tôn tao Từ đường họ Đinh, được sự quan tâm chỉ đạo của Đảng, Chính quyền, sự giúp đỡ của các ban ngành đoàn thể địa phương; sự ủng hộ nhiệt thành của bà con thôn làng; có sự phù hộ độ trì của các vị Liệt tổ Liệt tông. Dòng họ Đinh xã Chi Lăng đã đoàn kết chặt chẽ, nhất trí cao xung quanh Ban Trị sự dòng Họ, đứng đầu là các ông Đinh Danh Lẫm, Đinh Danh Cheng, Đinh danh Mai... có tầm nhìn chiến lược lâu dài. Con cháu họ Đinh thành tâm công đức nhiều đợt, người nhiều nhất tới 400 triệu đồng, thực hiện dòng giã trong 3 năm liền, cho tới hôm nay thành quả như giấc mơ.
P/s: Bài viết về quá trinh Lịch sử kiến tạo Từ đường, có khái quát qua về lịch sử dòng Họ. Để hiểu cụ thể về dòng Họ Đinh xã Chi Lăng, Hưng Hà, Thái Bình, mời các Bạn xem các bài viết theo từng về Dòng Họ Đinh và quê hương xã Chi Lăng.. vv.
Last edited: