HỒI ỨC
Đinh trọng Phúc
Cơn mưa giông vùa dứt, để lại một lớp không khí mát rượi trong lành khắp xóm . Ba tôi ngồi yên lặng trên cái giường ọp ẹp dưới mái tranh của căn phòng lồi đằng trước nhà. Ông cứ mãi nhìn qua khung cửa sổ khoét vội qua lớp lá buông vàng úa , củ nát .
Trong không khí ẩm thấp sau cơn mưa dưới mái nhà tranh nhỏ bé, căn nhà tranh thấp lè-tè từng rên rĩ , kẻo-kẹt, lắc mình theo từng cơn gió giật. Cứ mỗi trận giông trời lại kèm theo loại gió mạnh ở vùng biển Hàm Tân này .
“Hết rồi “ , ba tôi nhẹ nhõm người. Cứ mỗi lần mưa to gió lớn là ba tôi phập phồng lo sợ cho số phận mái tranh nghèo , nơi trú ngụ duy nhất cho cả gia đình. Nhưng cuối cùng mọi chuyện cũng yên.
Ba tôi lặng yên nhìn qua cái của sổ vuông vuông méo mó trông ra vườn sau . Thì ra ba tôi đang ngắm cây phượng nó được ba tôi kiếm đâu tân dưới xã vào dịp ông đi bộ về LA Gi có việc gì đó .
mái nhà tranh nhỏ bé (hai vợ chồng tôi có cu tý đầu lòng)
Cây phượng này coi bộ cũng hạp thứ đất ở cái xóm cát Động Đền này . Một thứ đất đen pha cát nên cây phượng lớn thật nhanh. Mới năm ngoái giờ thế mà nó đã vươn lên ngót nghét gần hai mét rồi. Còn một thứ ba tôi hay để tâm tới là “chú gà gô” nữa . Chiều chiều ông hay giấu mẹ tôi , lén lấy vài nắm bắp khô một loại lương thực ‘cao cấp’ vào thời buổi này ‘ưu tiên’ cho chú gà gô -‘ cục cưng ‘ người . Chú gà ‘gô” cứ được cho ăn nên hay lẩn quẩn dưới gốc phượng này không chịu đi xa .
Chú gà này cứ sau cơn mưa giờ lại đang bận bịu kiếm mồi là mấy con mối bay ra từ mấy bộng mối , chúng đang rã cánh rơi xuống làm mồi ngon cho nó . Những lúc khác thì chú gà ta cừ lẩn vẫn theo chân ba tôi mà thôi. Hơi tức cười, tôi chợt nhớ cảnh ba tôi che che nắm bắp sau lưng đi vội sau vườn ‘bập bập’ ông kêu chú gà gô về rồi ông thường cho mấy hạt bắp ngon lành.
Giờ đây ngoài vườn, có vài vạt nắng rơi rớt lại vào buổi chiều tàn làm lộ rõ màu xanh lục nõn nà của mấy nhánh phuợng non nớt mới đâm chồi nảy lá. Ba tôi vẫn ngồi yên đó, bất động trong vùng sáng lờ mờ của cái “chái” nhà chật hẹp kia.
Ba tôi cứ ngắm mãi cây phượng . Hình như người đang nhớ về quê hương . Quê nội tôi, Truối, xứ Huế có thôn Xuân Lai của những chum dâu ngọt lịm . Ba tôi nhớ về một Bến sông ngó qua bên tê là chợ Lôc Điền. Ngày xưa , cái chợ đó Mệ tôi ngày ngày hai bận qua lạị tần tảo nuôi con và chồng . Che phủ cái miếu trong thôn là những tàn cây rộng bế thế từ cây phượng vĩ mà ông tôi đã trồng xưa kia . Ông tôi trồng hai cây phượng vĩ trong thôn để ghi nhớ 2 đưá con trai tức là ba tôi và chú tôi. ( Giờ chú tôi đang ở ngoài quê lo hương khói cho ngôi nhà Từ Đường dòng họ Đinh mới xây lên ngoài đó 2008.)
Những ngày già xế bóng , nhung nhớ vế quá khứ thân yêu xa thẳm, ba tôi chợt nảy sinh ý nghĩ bắt chước Nội tôi trống cây phượng vĩ này sau vườn . Người muốn lưu dấu cho con cháu sau này, một kỷ niệm tuy đơn sơ nhưng nhiều ý nghĩa như có lần người tâm sự :
- “Phượng vĩ là giông cây lưu niên dạng cổ thụ có sức sống dẻo dai cùng thế kỷ.”
Trồng cây phượng vĩ, tôi biết ba tôi đang nhớ về quê hương một thứ nhớ nhung da diết trong sâu thẳm tâm hồn . Rồi trong linh cảm nào đó của một người tuổi già xế bóng, qua cây phượng vĩ sau vườn là một khoảnh quê hương thu nhỏ cho người, những phút chạnh long lưu xứ . Xuyên qua khung cửa, ngoài kia cây phượng đó cũng là Truồi, là xuân Lai, là Huế là cả một khung trời kỷ niệm của ba tôi thời trẻ dại . Và cũng như cái linh tính báo cho ba tôi biết rằng người sẽ không còn cơ hội trở về quê hương thêm một lần nào nữa cả !
chiều chiều ba tôi ra ngồi hướng
vê cố hương xa vời vợi
<object width="300" height="270"><param name="movie" value="http://www.nhaccuatui.com/m/teCjCwR42N" /><param name="quality" value="high" /><param name="wmode" value="transparent" /><param name="flashvars" value="&autostart=true" /><embed src="http://www.nhaccuatui.com/m/teCjCwR42N" quality="high" wmode="transparent" type="application/x-shockwave-flash" flashvars="&autostart=true" width="300" height="270"></embed></object>
Có con chim sâu nào đó ngoài kia nghiêng đầu chăm chỉ săm soi cố tìm vài con sâu trên là phượng . Con chim thỉnh thoảng kêu vài tiếng chiêm chiếp rời rạc . Vài giọt mưa còn sót lại ở phấn chót của nhánh là lấp lành với những tia nắng cuối cùng của một ngày dài ,buồn tẻ nơi vùng kinh tế mới Động Đền.
Ba tôi chợt hung hắng ho. Chứng đàm kinh niên trong người thỉnh thoảng làm giọng ba tôi khao khao như khan cổ. Sau những cơn mưa , độ ẩm không khí tăng làm ba tôi lên đàm nhiều hơn.
Ba tôi mong ước sao cho cây phượng vĩ này lớn mau hơn nữa. Mà cây phượng này thực sự lớn mau thật; theo đà này chỉ một hay quá lắm là hai năm nữa thôi ba tôi sẽ có dịp chiêm ngường mấy cành bông phượng đỏ thắm vào dịp hè về cho thỏa lòng mong đợi. Máu ‘ máu con tim’ như trong bản nhạc nào đó ngày xưa không lạ gì cho người dân xứ Huế . Nhưng sắc đỏ hoa phượng xem chừng hiếm hoi ở xứ Động đền xóm tôi. Và vì thế, niềm hi vọng , ước ao , cùng trí tưởng tượng hoà lẫn trong niềm nhớ nhung quê hương chất ngất sẽ kết tinh lại thành niềmi sung sướng và hãnh diện vô biên cho ba tôi chỉ bằng sắc thắm phượng hồng .
Mẹ tôi giờ đang bận bịu với gánh hàng chạy hai buổi chợ . Ngày ngày hai buổi , chợ Sáng và chợ Hôm, mạ tôi là “trụ cột “ kiếm ‘mắm muối’ cho gia đình . Một làt nữa đây ba tôi sẽ rời giưòng, rời cái giang sơn nhỏ bé này . Rồi người sẽ ‘ bào’ mỏng mớ khoai làm nồi cháo khoai cùng với mớ cá mạ tôi ‘um’ sẵn .Bữa cháo khoai này chính là bữa ăn tối của cả gia đình tôi nơi vùng đất rẫy , cận sơn cận hải .
Thật tội cho ba tôi , người chưa được dịp ngắm nhìn sắc thắm phượng hồng nở rộ lần đầu thì đã xuôi tay về miền thiên cổ . Ba tôi đã ra đi với tuổi già xế bóng bên cái nghèo lận đận cháo sáng khoai chiều cùng cây phượng sắp sửa ra hoa .
Mười mấy năm qua , mỗi dịp hè về cây phượng vĩ của ba tôi trong xóm càng lúc càng sum xuê sắc thắm. Xóm làng đi qua nhà tôi ai cũng đều trầm trồ khen cây phượng vĩ . Tôi mường tượng trong cõi hư vô nào đó, ba tôi cũng đang ngắm nhìn sằc thằm phượng hồng và người cũng sung sương mãn nguyện khi cảm nhận được bà con lối xóm ngợi khen.
Thời gian lặng lẽ trôi, mọi thứ sẽ đi về miền quá khứ . Dòng thời gian trôi qua êm đềm như giòng sông Truồi năm tháng lặng lờ xuyên qua cái thôn nhỏ bé có tên là Xuân lai . Truối , quê nội tôi, nơi có những chùm dâu ngọt lịm và mấy cái bánh bột lọc gói ngon nhớ đời.
Nơi đây, quê người - Động Đền có cây phượng nhà tôi đang ra hoa kết trái. Hạt khô từ cây phuợng Ba tôi rơi rụng làm phượng con mọc rai dưới gốc thật nhiều .
Ba vợ tôi ở cùng xóm cũng đem mấy cây phượng con về trồng. Giờ những cây phượng bên nhà vợ tôi cũng lớn nhanh như thổi vì cũng chung một thứ đất pha cát .
Tôi chợt nghĩ rằng, khi ba vợ tôi một mình lặng ngắm những nhành phượng đỏ thắm mới lên trước sân nhà , ông sẽ nhờ đến hình ảnh ba tôi , một người bạn và cũng là tình thông nghị đã kết nên duyên hai vợ chồng tôi . Rối ông ngoại của mấy con tôi sẽ nhớ về kỷ niệm xưa từng chén nước ‘hạt chè’ (một thứ tạm thế cho trà vì không đủ tiền mua nỗi vào thời đó). Ông chợt buồn vì ba tôi ra đi sớm quá , mười mấy năm rồi mà , sao mau ghê !
Chợt tôi nãy sinh ra một niềm ao ước : tôi ước gì xóm tôi ai cũng lấy giống phượng con từ cây nhà tôi đem về trồng lên khắp nơi trong xóm.
Như thế cứ độ hè về xóm Động Đền chắc hẳn sẽ rực rỡ hẳn lên một màu hoa phượng thắm . Và biết đâu nay mai xóm tôi lại được thiên hạ gọi cho cái tên là XÓM PHƯỢNG không chừng ./.
Tb: truoc kia ai đi qua cầu Truồi ngó về phía hữu ngạn mùa hè sẽ thấy tàng phượng vĩ đỏ ối ngang bến đò Xuân Lai, sau ngày ba tôi mất giờ 2 cây chỉ còn 1
…
Sau nhũng trận lụt , cây phượng còn lại bên sông Truồi cũng chết theo . Một thời gian sau chú tôi cũng qua đời (năm 2008)