ĐỒNG DI - Quê tôi
Làng Đồng Di được thành lập vào thời chúa Nguyễn Phúc Nguyên.(Khoảng năm 1550) Đặc biệt các vị khai canh xuất thân là những nhà nho khoa bảng, từng đỗ cao trong các kỳ “thu vi hội thí”, được bổ dụng ký lục, Văn chức, về sau có Hàn Lâm, Thị Giảng- Ngày xưa các nho sĩ coi Khổng Tử là thánh nhân và khi họ đỗ đạt vinh hiển, hoặc chưa đỗ đạt nhưng có mở lớp dạy học trò thì họ thường tổ chức thờ phụng, tế lễ vị Vạn thế sư biểu họ Khổng. Văn miếu Đồng Di được hình thành như thế. Vị đệ nhất khai canh của làng là Phạm Quang Hựu, nho sĩ trúng cách khoa Chính đồ được bổ văn chức, bạn tâm phúc với thế tử Nguyễn Phúc Lan thời Sãi Vương Nguyễn Phúc Nguyên. Văn chức Phạm Quang Hựu từng xung phong giữ chức Ký lục Quảng Nam để theo dõi bào đệ Nguyễn Phúc Anh của thế tử. Khi Nguyễn Phúc Nguyên mất, thế tử kế thống thì Nguyễn Phúc Anh làm phản, ký lục Phạm Quang Hựu bí mật báo với Nguyễn Phúc Lan và chúa Nguyễn dẹp được loạn. Sau khi trừ loạn Nguyễn Phúc Anh, Phạm Quang Hựu về Chánh dinh được giữ chức Nội tán, tước Vân Hiệu hầu là đại thần trung nghĩa, khi ở chức Nội tán, từng can gián chúa Nguyễn Phúc Lan khi chúa suýt phạm thói tửu sắc hoặc xa xỷ…
Sắc phong thần do vua Duy Tân ban năm 1909
SẮC CHỈ THỪA THIÊN PHỦ, PHÚ VANG HUYỆN, ĐỒNG DI XÃ, TÔNG TIỀN PHỤNG SỰ ĐOAN TÚC DỰC BẢO TRÙNG HỨNG CHÁNH QUẢN THỊ GIẢNG QUỐC SƯ TUẤN ĐỨC HẬU LÊ CÔNG CHI THẦN, ĐOAN TÚC DỰC BẢO TRUNG HƯNG CHÁNH QUẢN NỘI TÁN KHAI CANH TÂY THỔ VÂN HIỀN HẦU PHẠM CÔNG CHI THẦN, DỰC BẢO TRUNG HƯNG LINH PHÒ KHAI CANH ĐÔNG THỔ CHIÊU ĐỨC BÁ PHẠM CÔNG CHI THẦN, TIẾT KINH BAN CẤP SẮC PHONG CHUẨN KỲ PHỤNG SỰ.
DUY TÂN NGUYÊN NIÊN, TẤN QUANG ĐẠI LỄ KINH BAN BẢO CHIẾU ĐÀM ÂN LỄ LONG ĐĂNG TRẬT ĐẶC CHUẨN Y CỰU PHỤNG SỰ DỤNG CHÍ QUỐC KHÁNH NHI THÂN TỰ ĐIỂN. KHÂM TAI
DUY TÂN TAM NIÊN BÁT NGUYỆT THẬP NHẤT NHẬT
Dịch nghĩa:
Sắc chỉ cho phủ Thừa Thiên, huyện Phú Vang, xã Đồng Di; từ trước đã phụng sự các lễ tiết của các vị thần:
Đoan túc Dực bảo trung hưng Chánh quản Thị Giảng Quốc sư Tuấn Đức Hầu Lê công.
Đoan túc Dực bảo trung hưng Chánh quản Nội Tán khai canh Tây thổ (vùng đất phía Tây của làng) Vân Hiền Hầu Phạm công.
Dực bảo trung hưng linh phò khai canh đông thổ (vùng đất phía Đông của làng) chiêu Đức Bá Phạm Công.
Các vị thần này từng được sắc phong y chuẩn thờ phụng. Năm duy Tân nguyên niên, nhân dịp lễ tấn quang từng ban bảo chiếu đàm ân (truy cập đến các tổ tiên đời trước) cho thăng trật chuẩn y việc thờ phụng như trước, để ghi lại nền phúc khánh của nước nhà và bày ra khuôn phép của việc tế tự. Khâm Tai
Duy Tân năm thứ ba, tháng tám, ngày 11.
